Hen suyễn ở trẻ sơ sinh, còn được gọi là hen phế quản ở trẻ sơ sinh, là một bệnh viêm mạn tính của đường hô hấp xảy ra ở trẻ nhỏ. Đây là một căn bệnh hô hấp phổ biến, khi xảy ra cơn hen suyễn, niêm mạc của phế quản sẽ trở nên dày và bị viêm, gây kích ứng. Sự co thắt, tăng tiết đàm và viêm nhiễm sẽ làm hẹp đường dẫn khí, giảm lưu lượng không khí vào phổi và gây tắc nghẽn.
1. Khái niệm bệnh hen suyễn trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh mắc hen suyễn, còn được gọi là hen phế quản sơ sinh, khi gặp tình trạng viêm mạn tính của đường hô hấp. Đây là một trong những vấn đề hô hấp phổ biến ở trẻ nhỏ. Biểu hiện của hen suyễn trẻ sơ sinh bao gồm dày lên của niêm mạc phế quản, viêm và tình trạng kích ứng. Sự co thắt, tăng tiết đàm và viêm nhiễm gây hẹp đường dẫn khí và giới hạn lưu lượng khí lưu thông.
Có một số nguyên nhân gây hen suyễn ở trẻ, bao gồm:
– Thời tiết: Thay đổi khí hậu có thể kích ứng đường hô hấp, làm cho tình trạng viêm trở nên cấp tính và nghiêm trọng hơn.
– Tiếp xúc với lông của thú cưng như chó mèo, và ô nhiễm môi trường từ khói, bụi, khói thuốc lá, nước hoa, phấn hoa, thuốc xịt phòng, thuốc xịt côn trùng.
– Tiền căn mắc bệnh dị ứng hoặc viêm dị ứng.
Trẻ hen suyễn thường có bệnh liên quan đến dị ứng
– Yếu tố di truyền: Nếu cha mẹ của trẻ mắc bệnh hen suyễn, trẻ có nguy cơ mắc bệnh khoảng 30-50%. Nếu cả hai cha mẹ đều mắc bệnh hen suyễn, tỉ lệ mắc bệnh của trẻ sẽ cao hơn, lên đến 70%.
Có một số giả thuyết cho rằng sự gia tăng số trẻ sơ sinh mắc hen suyễn có thể liên quan đến ô nhiễm môi trường, tuy nhiên chưa có đủ nghiên cứu để làm rõ vấn đề này. Nguyên nhân cụ thể của sự gia tăng số trẻ mắc hen suyễn vẫn chưa được xác định rõ và đó là một thách thức trong lĩnh vực y tế phòng ngừa.
Khi phát hiện các triệu chứng của hen suyễn, phụ huynh nên cung cấp thông tin sau cho bác sĩ:
– Tiền sử gia đình: Có ai trong gia đình đã từng mắc bệnh hen phế quản hoặc các bệnh dị ứng không?
– Tiếp xúc với động vật: Trẻ có tiếp xúc với chó mèo không?
– Miêu tả rõ ràng các triệu chứng hen suyễn ở trẻ như khó thở ban đêm so với ban ngày, hạn chế hoạt động hàng ngày của trẻ, trẻ có phản ứng với bất kỳ loại thuốc nào không…
2. Những dấu hiệu thường thấy khi trẻ mắc hen suyễn
Dấu hiệu hen suyễn ở trẻ sơ sinh thường bao gồm:
Các cơn ho liên tục và kéo dài, thường xảy ra vào ban đêm: Ho là một trong những triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh đường hô hấp. Tuy nhiên, ho trong hen suyễn sơ sinh có một số đặc điểm khác biệt, như ho cơn ngắn, rít và có cảm giác thiếu oxy. Ho không có đàm và thường xuất hiện chủ yếu vào ban đêm do đường thở của trẻ bị thu hẹp trong khoảng thời gian này.
Đặc trưng của cơn hen là những cơn ho ban đêm
Thở khò khè: Trẻ có xu hướng thở khò khè và đôi khi có cảm giác co thắt ở thanh khí quản trong quá trình thở. Cơ chế của hen suyễn làm cho đường thở của trẻ bị viêm kèm theo phù nề và hẹp, khi luồng khí đi qua sẽ tạo ra âm thanh như tiếng rít và khò khè.
Thở nhanh và thở gấp, mặt nhợt nhạt: Do đường dẫn khí bị hẹp, trẻ có dấu hiệu thiếu oxy, dẫn đến thở nhanh và thở gấp. Tốc độ thở tăng lên theo từng độ tuổi khác nhau, trẻ có cảm giác thở gấp, nặng nề và có thể xuất hiện sự gắng sức trong hơi thở.
Triệu chứng của cơn hen xuất hiện khi thời tiết thay đổi , đặc biệt là vào những mùa lạnh: Trẻ sơ sinh bị hen suyễn thường khó thích nghi với thời tiết lạnh. Khi thời tiết trở lạnh, trẻ thường gặp các triệu chứng như nghẹt mũi, hắt hơi, sổ mũi, ho nhiều và khó thở. Nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng như vậy khi có thay đổi thời tiết, có thể đây là dấu hiệu của hen suyễn.
Trẻ có tiền sử bệnh dị ứng: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ có tiền căn dị ứng hoặc bị viêm da, chàm có tỉ lệ mắc bệnh hen suyễn cao hơn so với những trẻ khác.
3. Điều trị và phương án phòng ngừa trẻ sơ sinh bị hen suyễn
3.1. Điều trị hen suyễn ở trẻ sơ sinh như thế nào?
Dựa vào tiền sử và tình trạng bệnh, điều trị hen phế quản ở trẻ em cần được phân loại theo từng cấp độ và theo dõi chặt chẽ để áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.
Trẻ có cơn hen nhẹ:
– Sử dụng khí dung Ventolin với liều 0,05-0,15mg/kg, sau đó kiểm tra lại sau 30 phút. Hoặc cho trẻ uống thuốc mở phế quản như salbutamol (Ventolin, Solmux Broncho, …) hoặc Terbutaline sulphate (Bricanyl, …).
Việc điều trị hen buộc phải tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa
– Đảm bảo làm sạch mũi và thông thoáng đường thở bằng các sản phẩm như Sterimar, Sofmer, … Quá trình điều trị giai đoạn hen nhẹ cần thiết phải điều chỉnh theo đánh giá bệnh nhân sau 1 giờ.
Trẻ có cơn hen vừa:
– Sử dụng khí dung kết hợp giữa Ventolin làm mở phế quản và thuốc corticoid dạng phun sương như Fluticason propionate (Flixotide) hoặc Budesonide (Pulmicort, Symbicort, …).
Trẻ có cơn hen nặng:
– Sử dụng oxy qua mặt nạ.
– Sử dụng khí dung salbutamol kết hợp với Ipratropium mỗi 20 phút x 3 lần (đánh giá lại sau mỗi lần phun).
– Sử dụng Hydrocortison hoặc Methylprednisolon.
Hen ác tính
– Cần đưa trẻ đi cấp cứu tại viện.
– Sử dụng oxy, khí dung hoặc tiêm tĩnh mạch thuốc giãn phế quản và thuốc corticoid.
– Trường hợp nặng hơn có thể cần đặt nội khí quản và sử dụng máy thở.
Tuy việc điều trị hen suyễn cho trẻ sơ sinh vẫn là một thách thức trong lĩnh vực y khoa, bệnh không thể hoàn toàn khỏi. Tuy nhiên, để giúp trẻ sơ sinh bị hen suyễn, phụ huynh cần tuân thủ đúng sự chỉ dẫn điều trị của bác sĩ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh hen phế quản một cách hiệu quả. Khi điều này được thực hiện, bệnh có thể được kiểm soát và tránh các biến chứng nặng nề cho bé.
3.2. Một số biện pháp phòng ngừa bệnh hen suyễn ở trẻ sơ sinh
Cha mẹ và các thành viên trong gia đình cần tuân thủ các quy tắc sau đây để bảo vệ trẻ khỏi bệnh hen suyễn:
– Không hút thuốc lá trong nhà và các không gian tiếp xúc với trẻ.
– Hạn chế sự tiếp xúc gần giữa trẻ và các thú cưng như chó, mèo. Nếu có thú cưng, cần đảm bảo chúng được cách ly với trẻ và lông của chúng được làm sạch thường xuyên.
– Tránh sử dụng các dung dịch chứa nhiều hóa chất như nước xịt phòng, thuốc xịt côn trùng trong không gian mà trẻ thường tiếp xúc.
– Tạo môi trường sống thoáng mát, trong lành và vệ sinh cho trẻ. Thường xuyên dọn dẹp để hạn chế bụi bẩn và nấm mốc trong khu vực mà trẻ sinh hoạt. Không cho trẻ chơi với đồ chơi làm từ vải, lông, sợi… Cần vệ sinh chăn gối của trẻ thường xuyên.
Khi trẻ có dấu hiệu của bệnh hen suyễn, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Cha mẹ cần tuân thủ theo hướng dẫn điều trị từ bác sĩ và sử dụng đúng loại thuốc được chỉ định để giảm triệu chứng hoặc ngăn ngừa bệnh hen cho trẻ.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Nguồn bài viết: Benhvienthucuc.vn
