“Bệnh tay chân miệng có lây không” – Theo chuyên gia nhi khoa, khởi phát do hoạt động của virus đường ruột họ Enterovirus, cụ thể là Coxsackievirus A16, Enterovirus 71, tay chân miệng không chỉ lây mà còn lây mạnh mẽ, lây quanh năm, đặc biệt là vào 2 khoảng thời gian tháng 3 – tháng 5 và tháng 9 – tháng 12.
Bạn đang đọc: Chuyên gia giải đáp: Bệnh tay chân miệng có lây không?
1. Tổng quan về bệnh tay chân miệng: Dấu hiệu và biến chứng
1.1. Dấu hiệu
Là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất mà trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi có thể mắc phải, tay chân miệng phát triển qua 4 giai đoạn: Ủ bệnh (3 – 6 ngày sau nhiễm virus), khởi phát (1 – 2 ngày), toàn phát (3 – 10 ngày) và lui bệnh. Tuy nhiên, bệnh chỉ có thể được nhận biết dễ dàng khi đã bước vào giai đoạn khởi phát và toàn phát. Ở giai đoạn ủ bệnh, tay chân miệng không biểu hiện rõ ràng, trẻ vẫn sinh hoạt bình thường.
– Giai đoạn khởi phát: Trẻ khởi phát tay chân miệng hầu hết sẽ sốt, đau họng, chảy mũi, tiêu chảy, mệt mỏi, đôi khi nổi hạch ở cổ hoặc ở hàm dưới hoặc cả ở cô và hàm dưới.
– Giai đoạn toàn phát: Trẻ sẽ tổn thương da và niêm mạc. Những tổn thương này thể hiện thông qua các vết phồng rộp, có đường kính khoảng 2 – 3mm khi nằm tại niêm mạc miệng, má trong, lợi, mặt bên lưỡi,… và có đường kính khoảng 2 – 10mm khi nằm tại lòng bàn tay, đầu gối, mông, lòng bàn chân,… Khi nằm tại lòng bàn tay, đầu gối, mông, lòng bàn chân,… các vết phồng rộp có thể ẩn, cũng có thể hiện trên bề mặt da. Mặc dù khác biệt về kích thước, tổn thương ở da và tổn thương ở niêm mạc đều dễ vỡ, dễ tạo thành các vết loét, khiến trẻ đau đớn. Ngoài tổn thương da và niêm mạc, trẻ toàn phát tay chân miệng còn có thể sốt cao, nôn, lơ mơ, mê sảng, co giật. Tuy nhiên, những triệu chứng này chỉ xuất hiện khi tay chân miệng biến chứng.
Giai đoạn lui bệnh, các dấu hiệu tay chân miệng thuyên giảm dần và biến mất hoàn toàn sau khoảng 7 – 10 ngày.
Triệu chứng điển hình của tay chân miệng là các tổn thương da và niêm mạc
1.2. Biến chứng
Trường hợp tay chân miệng phát sinh do hoạt động của Coxsackievirus A16, bệnh thường khỏi tự nhiên mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu tay chân miệng khởi phát do hoạt động của Enterovirus 71, không ít khả năng trẻ sẽ phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm, như: Viêm màng não, viêm não, viêm cơ tim,… Đây đều là những biến chứng có thể tiến triển đến tử vong, nếu không được kiểm soát tích cực, kịp thời.
2. Bệnh tay chân miệng có lây không – Phân tích cụ thể của chuyên gia
2.1. Thực trạng
Không chỉ đáng quan ngại ở những biến chứng mà nó có thể mang đến cho trẻ, tay chân miệng còn hết sức cần lưu tâm vì khả năng lây nhiễm cực cao của nó. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 50.000 – 100.000 ca tay chân miệng (60% các ca tay chân miệng ghi nhận ở miền Nam, 40% ghi nhận ở miền Trung và miền Bắc).
2.2. Các đường lây bệnh tay chân miệng
Theo chuyên gia nhi khoa, tay chân miệng có thể lây nhiễm một cách đơn giản từ người bệnh sang người không bệnh thông qua dịch tiết mũi họng và phân. Dịch tiết mũi họng và phân người bệnh có thể tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người không bệnh, cụ thể bằng một số cách:
– Trực tiếp: Người không bệnh hít phải dịch tiết mũi họng người bệnh ho hoặc hắt hơi ra. Người không bệnh ôm, hôn người bệnh. Người không bệnh dùng chung bát, đĩa, đũa, thìa, nĩa,… với người bệnh.
– Gián tiếp: Người không bệnh thay tã, giặt quần áo, vệ sinh thân thể người bệnh, vô tình sờ/chạm phải phân,… hoặc người không bệnh sờ/chạm đồ vật chứa dịch tiết mũi họng của người bệnh như mặt bàn, mặt tủ, tay nắm cửa, đồ chơi,… rồi lại sờ/chạm tay lên mắt, mũi, miệng.
Bệnh cạnh đó, tay chân miệng cũng có thể lây nhiễm thông qua dịch của những vết phồng rộp trên da và niêm mạc người bệnh.
Tìm hiểu thêm: Triệu chứng và cách điều trị hiệu quả khi trẻ viêm phế quản
Tay chân miệng không chỉ lây mà còn lây mạnh mẽ, lây quanh năm
2.3. Phòng ngừa bệnh tay chân miệng
Để phòng ngừa tay chân miệng cho trẻ, bố mẹ cần ghi nhớ và thực hiện nghiêm túc các khuyến cáo sau của chuyên gia nhi khoa: Nên rửa tay sạch sẽ cho trẻ và cho bản thân nhiều lần trong ngày bằng các sản phẩm khử khuẩn, không nên cho trẻ ngậm/mút tay và đồ chơi, nên cho trẻ ăn chín uống sôi, không nên cho trẻ sử dụng chung bát, đĩa, đũa, thìa, nĩa,…, nên luộc hoặc ngâm dung dịch Cloramin B 2% trước khi giặt quần áo trẻ, nên vệ sinh thường xuyên đồ chơi của trẻ và không gian sống của gia đình bằng các sản phẩm khử khuẩn, không nên cho trẻ đến nơi có người bệnh tay chân miệng.
3. Điều trị bệnh tay chân miệng
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm có khả năng tự khỏi, cũng có khả năng tiến triển phức tạp đến các biến chứng tai hại. Chính vì vậy, dù đã phòng ngừa nhưng nếu không may mắn, trẻ vẫn mắc tay chân miệng, bố mẹ nên tìm kiếm sự giúp đỡ của chuyên gia nhi khoa ngay. Trường hợp tay chân miệng nặng, trẻ sẽ được chuyên gia chỉ định điều trị nội trú. Trường hợp tay chân miệng nhẹ, bố mẹ có thể chăm sóc trẻ tại nhà theo hướng dẫn của chuyên gia.
Việc chăm sóc trẻ tay chân miệng tại nhà, về cơ bản sẽ bao gồm những vấn đề sau:
– Hạn chế triệu chứng bệnh: Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu tay chân miệng. Để hỗ trợ cơ thể trẻ nhanh chóng xử lý gọn gàng bệnh, bố mẹ có thể cho trẻ sử dụng các thuốc hạn chế triệu chứng bệnh như: Thuốc hạ sốt Paracetamol – Hapacol, thuốc giảm đau không kê đơn – Ibuprofen, kem chống ngứa – Calamine, dung dịch sát khuẩn (dùng với mục đích bao phủ bề mặt các tổn thương da), nước muối sinh lý 0,9% (dùng với mục đích vệ sinh các tổn thương niêm mạc).
– Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ theo nguyên tắc 3 chữ L: Lỏng, lạt, lạnh. Bố mẹ có thể tham khảo một số thực phẩm vô cùng tốt cho trẻ tay chân miệng như: Trứng, đậu, khoai tây, đu đủ, dưa hấu,…
>>>>>Xem thêm: Tìm hiểu về thiếu máu di truyền ở trẻ em
Khi trẻ mắc tay chân miệng, bố mẹ nên tìm kiếm sự giúp đỡ của chuyên gia ngay
– Bổ sung 1,5 – 2l nước mỗi 24 giờ cho trẻ.
– Tắm hoặc lau người nhẹ nhàng cho trẻ mỗi ngày để làm sạch virus cũng như các tác nhân tiêu cực khác của môi trường.
– Để tránh làm vỡ các vết phồng rộp, không để trẻ gãi.
– Lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất tái khám nếu trẻ sốt cao, nôn, lơ mơ, mê sảng, co giật.
Phía trên là toàn bộ thông tin cơ bản về bệnh tay chân miệng, bao gồm cả câu trả lời cho câu hỏi “bệnh tay chân miệng có lây không”. Nếu còn băn khoăn, liên hệ ngay Thu Cúc TCI để được giải đáp chi tiết một cách nhanh chóng mọi thắc mắc, bạn nhé!
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
