Hóa trị liệu là một trong những phương pháp điều trị chính cho bệnh nhân ung thư. Dù mục đích hướng đến là tiêu diệt các tế bào ung thư phát triển và còn sót lại nhưng thuốc hóa trị còn tác động đến cả tế bào lành. Vì vậy, tác dụng phụ của hóa trị liệu là không thể tránh khỏi.
Bạn đang đọc: Tác dụng phụ của hóa trị
1. Những tác dụng phụ của hóa trị
Dù ít hay nhiều, bất kì phương pháp điều trị ung thư nào đều có những tác dụng phụ nhất định. Tác dụng phụ hóa trị liệu ở mỗi bệnh nhân có thể khác nhau, tùy thuộc vào loại thuốc sử dụng, độ tuổi, thể trạng chung của người bệnh cũng như thời gian hóa trị. Do là phương pháp điều trị bệnh toàn thân nên tác dụng phụ của hóa trị liệu tác động rộng đến toàn bộ cơ thể, bao gồm cả hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ tiêu hóa, hệ sinh dục…
Tham khảo: hóa trị là gì
1.1. Hệ tuần hoàn và miễn dịch
Ngoài tác dụng loại bỏ các tế bào ung thư, hóa trị liệu cũng có thể gây ra những tác dụng phụ nhất định
Bệnh nhân điều trị hóa chất có thể gặp vấn đề thiếu máu. Tác dụng phụ của hóa trị này thường xảy ra sau nhiều đợt thực hiện hóa trị. Không chỉ giảm hồng cầu, bệnh nhân điều trị hóa chất cũng có thể bị giảm bạch cầu, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của cơ thể khiến người bệnh dễ bị nhiễm trùng.
Nôn ra máu, chảy máu cam, dễ bầm tím, mất hẳn kinh nguyệt, rong kinh… là những tác dụng phụ không muốn muốn xảy ra khi lượng tiểu cầu của cơ thể bị sụt giảm nghiêm trọng.
1.2. Hệ biểu bì
Rụng tóc là một trong những tác dụng phụ phổ biến ở bệnh nhân ung thư điều trị bằng hóa chất mặc dù không phải tất cả các loại thuốc đều gây rụng tóc. Đa phần tóc không rụng ngay lập tức mà thường bắt đầu sau vài lần điều trị hóa chất. Thời điểm sau hóa trị khoảng 1 – 2 tháng là thời điểm tóc rụng nhiều nhất. Nguyên nhân dẫn đến tác dụng phụ của hóa trị này là do cơ chế tác động của thuốc chống ung thư đến các tế bào có khả năng sinh sản, tăng trưởng nhanh. Sau khi kết thúc điều trị 1 – 3 tháng, tóc bệnh nhân có thể mọc lại.
Ngoài rụng lông, tóc, móng tay móng chân, da của người bệnh cũng có những thay đổi. Theo đó, da bệnh nhân có thể bị kích ứng, móng tay, móng chân dễ gãy, chuyển màu bất thường như vàng hoặc nâu.
1.3. Hệ tiêu hóa
Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu phác đồ điều trị ung thư buồng trứng
Nôn ói là tác dụng phụ dễ gặp sau hóa trị
Hệ tiêu hóa là cơ quan dễ bị tác động sau điều trị hóa chất. Viêm niêm mạc miệng, buồn nôn, nôn ói, đi ngoài phân bất thường (lỏng, cứng), đầy hơi liên tục… là những tác dụng phụ không mong muốn ở bệnh nhân ung thư. Tình trạng có thể nặng hơn ở những người kết hợp xạ trị.
1.4. Hệ sinh dục
Một số loại thuốc hóa trị có thể gây vô sinh tạm thời cho cả nam giới và nữa giới. Riêng với nữ giới, sau điều trị hóa chất kinh nguyệt của họ có thể không đều, bốc hỏa thường xuyên, mãn kinh sớm…
1.5. Hệ bài tiết
Một trong những tác dụng phụ của hóa trị thường gặp là tiểu đau rát, tổn thương thận…
1.6. Hệ thần kinh
Bệnh nhân có thể cảm thấy tê bì, mất cảm giác đầu chi, dễ bị trầm cảm…
2. Đối phó với tác dụng phụ của hóa trị như thế nào?
Tùy thuộc vào triệu chứng gặp phải mà các bác sĩ sẽ đưa ra những hướng giải quyết khác nhau, giảm tác dụng phụ hóa trị gây ra. Đa phần, tác dụng không mong muốn đều được báo trước, tránh gây cảm giác hoang mang, lo lắng cho người bệnh. Một số cách đối phó với tác dụng phụ sau hóa trị là:
- Giữ cơ thể sạch sẽ, tránh tiếp xúc với người đang mang bệnh nhiễm trùng
- Tránh sử dụng các dụng cụ sắc nhọn gây chảy máu, tránh hoạt động mạnh gây bầm tím
- Lựa chọn các loại thực phẩm giàu chất xơ tránh táo bón
- Vệ sinh răng miệng để giảm tình trạng viêm niêm mạc miệng, súc miệng thường xuyên bằng nước muối sinh lý
- Dùng mũ chống rụng tóc có thể hạn chế nguy cơ rụng tóc…
>>>>>Xem thêm: Những điều cần lưu ý sau đẻ mổ các mẹ cần biết
Chăm sóc giảm nhẹ giúp giảm triệu chứng bệnh, kiểm soát trầm cảm
Hiện tại, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc có triển khai dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh, giảm tác dụng phụ, trầm cảm, nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân ung thư. Đảm nhận chăm sóc giảm nhẹ cho người bệnh là đội ngũ y tá, điều dưỡng viên có trình độc chuyên môn, được đào tạo bài bản theo tiêu chuẩn dịch vụ của Singapore – đất nước có nền khoa học y tế đi đầu trong điều trị bệnh ung thư.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
