Nuốt nghẹn là một triệu chứng thường gặp, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn hoặc đồ uống. Các nguyên nhân dẫn đến nuốt nghẹn thường liên quan đến các bệnh lý thực quản. Bài viết này sẽ tập trung phân tích chi tiết các nguyên nhân gây nuốt nghẹn xuất phát từ các bệnh lý thực quản và đưa ra những giải pháp, phương pháp chẩn đoán hiệu quả.
1. Các bệnh lý có khả năng gây nuốt nghẹn
1.1 Trào ngược dạ dày, thực quản – Một nguyên nhân gây nuốt nghẹn hàng đầu
1.1.1 Nguyên nhân
Trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra nuốt nghẹn. GERD xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây viêm và kích thích niêm mạc thực quản. Tình trạng viêm kéo dài có thể dẫn đến hình thành sẹo và hẹp thực quản, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn và đồ uống.
GERD có thể là nguyên nhân gây nuốt nghẹn
1.1.2 Giải pháp
– Thay đổi lối sống: Thay đổi lối sống, như tránh thực phẩm cay nóng, đồ uống có cồn, caffeine, và duy trì cân nặng hợp lý, có thể giúp giảm triệu chứng GERD.
– Thuốc: Sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc thuốc kháng histamin để giảm lượng axit dạ dày và bảo vệ niêm mạc thực quản .
– Phẫu thuật: Trong trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được thực hiện để tăng cường cơ thắt thực quản dưới và ngăn chặn trào ngược.
1.2 Hẹp thực quản
1.2.1 Nguyên nhân
Hẹp thực quản có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm viêm thực quản do trào ngược, bức xạ điều trị ung thư, hoặc nhiễm trùng. Hẹp thực quản khiến lòng thực quản thu hẹp, gây cản trở dòng chảy thức ăn và gây nuốt nghẹn .
1.2.2 Giải pháp
– Nong thực quản bằng bóng là phương pháp phổ biến để mở rộng lòng thực quản và cải thiện khả năng nuốt.
– Phẫu thuật: Trong trường hợp hẹp thực quản nghiêm trọng, phẫu thuật tạo hình thực quản có thể được thực hiện để mở rộng lòng thực quản và loại bỏ các chướng ngại vật.
1.3 Co thắt thực quản – Một nguyên nhân gây nuốt nghẹn điển hình
1.3.1 Nguyên nhân
Co thắt thực quản là tình trạng các cơ thực quản co thắt bất thường, gây cản trở việc nuốt. Co thắt thực quản có thể do rối loạn thần kinh hoặc các bệnh lý khác gây ra. Các bệnh lý đó có thể là co thắt tâm vị, co thắt thực quản lan tỏa, bệnh xơ cứng bì… Co thắt thực quản làm cho việc nuốt trở nên khó khăn và đau đớn/
1.3.2 Giải pháp
– Thuốc giãn cơ: Sử dụng thuốc giãn cơ như diltiazem hoặc thuốc chống co thắt có thể giúp giảm co thắt và cải thiện chức năng nuốt.
– Botox: Tiêm botox vào cơ thực quản cũng có thể giúp làm giảm co thắt và cải thiện khả năng nuốt.
– Phẫu thuật: Trong trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được thực hiện để cắt bỏ một phần cơ thực quản và giảm co thắt.
4. U thực quản
1.4.1 Nguyên nhân
Các khối u thực quản, bao gồm cả u lành tính và ác tính, có thể gây cản trở dòng chảy thức ăn và gây nuốt nghẹn. U thực quản ác tính (ung thư thực quản) là một trong những nguyên nhân nghiêm trọng nhất và cần được phát hiện và điều trị kịp thời.
1.4.2 Giải pháp
– Phẫu thuật: Phẫu thuật cắt bỏ khối u là phương pháp điều trị chính đối với các khối u thực quản. Trong trường hợp ung thư thực quản, phẫu thuật có thể kết hợp với hóa trị và xạ trị.
– Nong thực quản: Trong trường hợp khối u gây hẹp thực quản, nong thực quản có thể được thực hiện để mở rộng lòng thực quản và cải thiện khả năng nuốt.
– Stent thực quản: Đặt stent thực quản có thể giúp duy trì lòng thực quản mở và cho phép thức ăn và đồ uống di chuyển dễ dàng hơn.
5. Viêm thực quản
1.5.1 Nguyên nhân
Viêm thực quản là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc thực quản, thường do trào ngược axit dạ dày, nhiễm trùng hoặc tác động của thuốc. Viêm thực quản gây sưng và hẹp thực quản, làm cho việc nuốt trở nên khó khăn và đau đớn.
1.5.2 Giải pháp
– Thuốc chống viêm: Sử dụng thuốc chống viêm và thuốc giảm axit dạ dày để điều trị viêm và giảm triệu chứng.
– Thay đổi lối sống: Áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống tương tự như trong điều trị GERD để giảm viêm và ngăn ngừa tái phát.
– Điều trị nhiễm trùng: Nếu viêm thực quản do nhiễm trùng, điều trị bằng kháng sinh hoặc thuốc kháng virus sẽ được chỉ định.
2. Làm thế nào để xác định chính xác nguyên nhân gây nuốt nghẹn?
Nuốt nghẹn là một triệu chứng phổ biến nhưng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, đặc biệt là các bệnh lý thực quản. Chẩn đoán chính xác các bệnh lý thực quản gây nuốt nghẹn là yếu tố then chốt để đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả. Các bác sĩ sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để xác định nguyên nhân gây nuốt nghẹn, từ các kỹ thuật hình ảnh đến các xét nghiệm chuyên sâu. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng.
2.1 Nội soi thực quản
Nội soi thực quản là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính xác để kiểm tra tình trạng bên trong thực quản, dạ dày. Quá trình nội soi giúp phát hiện viêm thực quản, loét, hẹp và các khối u. Đồng thời cũng giúp lấy mẫu sinh thiết để xét nghiệm ung thư hoặc các bệnh lý khác.
2.2 Chụp X-quang thực quản với barium
Chụp X-quang thực quản với barium là phương pháp sử dụng một loại chất cản quang (barium) mà bệnh nhân phải uống trước khi chụp X-quang. Barium giúp hiển thị rõ hơn hình ảnh của thực quản trên phim X-quang, từ đó giúp phát hiện các bất thường về cấu trúc.
2.3 Chụp cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ
Chụp CT và MRI là các phương pháp hình ảnh cao cấp sử dụng tia X (CT) hoặc từ trường và sóng radio (MRI) để tạo ra hình ảnh chi tiết của thực quản và các cấu trúc xung quanh. Giúp phát hiện khối u thực quản và đánh giá sự lan rộng của ung thư, xác định các bất thường cấu trúc và đánh giá tổn thương do nhiễm trùng hoặc viêm.
2.4 Sinh thiết
Sinh thiết là quá trình lấy mẫu mô từ thực quản để phân tích dưới kính hiển vi. Mẫu mô thường được lấy trong quá trình nội soi thực quản để chẩn đoán ung thư thực quản và các bệnh lý khác như viêm thực quản do nhiễm trùng hoặc bệnh barett thực quản.
2.5 Đo HRM – Xác định nguyên nhân gây nuốt nghẹn do bệnh lý liên quan đến rối loạn nuốt
Đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao là phương pháp sử dụng một ống nhỏ và mềm đưa vào thực quản qua mũi để đo áp lực và sự co bóp của các cơ trong thực quản khi nuốt.
Đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao HRM là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán co thắt tâm vị, và cũng là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán nguyên nhân của rối loạn nuốt.
Đây là một phương pháp chẩn đoán chuyên sâu đánh giá các rối loạn chức năng của thực quản và vùng nối dạ dày thực quản đặc biệt các bệnh lý liên quan đến rối loạn nuốt, được làm chủ toàn diện tại TCI, với hệ thống máy từ Mỹ hiện đại hàng đầu hiện nay.
Đo áp lực và nhu động thực quản HRM tại TCI
2.6 Đo pH 24h – Xác định nguyên nhân nuốt nghẹn do GERD
Phương pháp này sử dụng một ống nhỏ và mềm đưa vào mũi xuống thực quản và thực hiện đo trong vòng 24h. Kết quả của quá trình đo sẽ đánh giá được thời điểm trào ngược, tính chất trào ngược mà các phương pháp chẩn đoán hình ảnh không thể làm được, từ đó sẽ xây dựng được phác đồ điều trị hiệu quả.
Đây là phương pháp được đánh giá là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán GERD, phân biệt GERD và các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự GERD.
Hiện nay, chỉ một số ít các bệnh viện tại Miền Bắc có dịch vụ đo pH24h, trong đó có Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc. Ngoài ra, hệ thống máy móc đo pH24h còn được nhập khẩu từ Mỹ, hiện đại hàng đầu.
Đo pH trở kháng thực quản 24h tại TCI
Thu Cúc TCI cung cấp tất cả các phương pháp chẩn đoán kể trên, xác định chính xác nguyên nhân gây nuốt nghẹn ở người bệnh. Đặc biệt với hai kỹ thuật mới đo áp lực bà nhu động thực quản độ phân giải cao HRM và đo pH trở kháng thực quản 24h sẽ giúp bác sĩ xác định được chính xác bạn có thực sự mắc trào ngược dạ dày – thực quản như đã tưởng hoặc đã được chẩn đoán trước đây nhưng không điều trị cải thiện và đồng thời chẩn đoán chính xác các bệnh lý liên quan đến rối loạn nuốt.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Nguồn bài viết: Benhvienthucuc.vn
