Hội chứng khó nuốt hay còn được biết đến là tình trạng rối loạn nuốt xảy ra khi người bệnh gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, nước uống hay thậm chí khi nuốt nước bọt. Đây có thể là tình trạng lành tính nhưng cũng có thể là dấu hiệu của những tình trạng bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh về tiêu hóa.
1. Những dấu hiệu thường gặp của hội chứng khó nuốt
Tình trạng khó nuốt có thể xảy ra đối với một hoặc tất cả các giai đoạn nuốt khiến giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng từ miệng và giảm độ ăn toàn khi ăn bằng miệng.
Hội chứng này có thể xảy ra với những dấu hiệu thường thấy như sau:
– Người bệnh khó hoặc không có khả năng chuyển thức ăn ra phía sau của miệng
– Nước bọt hoặc nước dãi tiết nhiều khó kiểm soát
– Cảm giác nghẹn ứ hoặc thức ăn dính ở cổ họng
Nuốt vướng khiến người bệnh cảm giác nghẹn ứ ở cổ họng
– Ho trong quá trình nuốt hay sau khi nuốt thức ăn
– Khó nhai thức ăn
– Dễ bị sặc khi ăn uống
– Giọng nói trở nên yếu hơn.
2. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng rối loạn nuốt
– Xơ cứng bì bên: Dây thần kinh cột sống và não mất chức năng, không chữa khỏi được thoái hóa thần kinh tiến triển.
– Đột quỵ: Não bị thiếu oxy dẫn tới tế bào não chết, có khả năng ảnh hưởng tới việc nuốt dẫn tới hội chứng khó nuốt hoặc các biến chứng liên quan
– Viêm thực quản bạch cầu ái toan: Nồng độ bạch cầu ái toan tăng khiến hệ thống tiêu hóa ảnh hưởng khiến người bệnh nôn mửa và khó đưa thức ăn vào thực quản
– Đa xơ cứng: hệ thống miễn dịch đặc biệt là myelin
– Bệnh Parkinson: dẫn tới rối loạn thần kinh thoái hóa có thể làm yếu những hoạt động bình thường của bệnh nhân, trong đó có nuốt
– Tình trạng co thắt thực quản: thường xảy ra bởi thực quản bị hẹp và liên quan tới trào ngược dạ dày thực quản
– Ung thư thực quản: xảy ra ở thực quản hoặc trào ngược dạ dày thực quản
– Não bị chấn thương, bại não…
– Bệnh Goldflame: Cơ bị kiểm soát dẫn tới suy yếu và dây thần kinh kích thích cơ bắp co thắt.
3. Những biến chứng nguy hiểm cần lưu ý của hội chứng khó nuốt
Khi gặp phải các vấn đề về nuốt, cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám, từ đó xác định nguyên nhân dẫn tới tình trạng này. Đồng thời, bệnh nhân cần trao đổi với các bác sĩ và chuyên viên Âm ngữ liệu để xử lý khó nuốt và lên lộ trình điều trị bệnh hiệu quả.
Căn bệnh này có thể không nguy hiểm nhưng cũng có thể là tín hiệu cảnh báo những nguy cơ biến chứng:
– Khi bị ho hoặc nghẹn liên tục khi ăn có thể dẫn tới ám ảnh tâm lý khiến lượng ăn giảm dẫn tới người bệnh có thể sụt cân, mất nước hoặc suy dinh dưỡng…
– Việc người bệnh bị khó nuốt có thể khiến thức ăn bị mắc kẹt ở phổi dẫn tới viêm phổi bởi hít sặc, nguy hiểm nhất có thể dẫn tới tử vong.
4. Làm thế nào để điều trị chứng khó nuốt?
4.1 Khám bệnh và chẩn đoán ngay khi thấy những dấu hiệu hội chứng khó nuốt
Để phát hiện và điều trị sớm những nguy cơ đến từ hội chứng khó nuốt, bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và chữa trị sớm.
Hiện nay, Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc có công nghệ Đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao HRM (High-Resolution Manometry) giúp chẩn đoán và phát hiện sớm bệnh liên quan tới hội chứng khó nuốt nói riêng và bệnh tiêu hóa nói chung. Kỹ thuật này có thể đánh giá được chức năng thực quản và cơ vòng thực quản.
Đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao giúp chẩn đoán sớm bệnh liên quan tới vấn đề nuốt
Bên cạnh đó, HRM cũng có thể đo áp lực bên trong thực quản cùng với các cơ quan liên quan. Qua đây bác sĩ có thể đánh giá được quá trình nuốt và chẩn đoán bệnh về rối loạn nuốt.
Đặc biệt, kỹ thuật HRM là công nghệ tiên tiến với độ chính xác cao và mức độ xâm lấn ít. Đồng thời đánh giá toàn diện quá trình nuốt thức ăn từ miệng vào dạ dày giúp chẩn đoán chính xác các bệnh về nuốt và vấn đề liên quan.
Điều trị hội chứng khó nuốt sẽ tập trung tới việc duy trì độ an toàn và chế độ dinh dưỡng. Đồng thời loại trừ khám và loại trừ những nguy cơ bệnh nguy hiểm. Từ đó lựa chọn chế độ ăn an toàn cho việc nuốt, kiểm soát quá trình nhai và phục hồi tối ưu khả năng.
4.2 Xây dựng chế độ ăn uống cho bệnh nhân hội chứng khó nuốt như thế nào?
Đối với người bệnh mắc hội chứng khó nuốt cần lưu ý trong việc lựa chọn thực phẩm. Cụ thể, có những nhóm thực phẩm nên và không nên sử dụng như sau:
– Các loại cơm nhão, cháo mềm, đồ được hầm nhừ
– Trứng hấp
– Các món thịt hầm
– Các món chế biến từ cá: hấp, sốt bỏ xương
– Những loại rau củ luộc nhừ, ưu tiên ăn lá rau mềm
– Chế biến đồ hấp/luộc thay vì chiên/nướng
– Các loại bánh, thạch, sốt mềm
– Những loại hoa quả dễ ăn như: đu đủ, xoài chín, chuối, bơ…
Người bệnh khó nuốt cũng nên hạn chế một số thực phẩm như:
– Đồ ăn quá loãng, nước chè, nước hoa quả…
– Các loại đồ ăn dễ vỡ thành các mảnh nhỏ như: bánh quy, snack, bánh mì…
Bệnh nhân khó nuốt nên hạn chế đồ dễ vỡ vụn như bánh mỳ
– Các loại đồ ăn dính: bánh chưng, bánh dày, bánh nếp, bánh dẻo…
– Những đồ ăn kết cấu trơn: bún, miến…
– Đồ ăn có vị quá chua/cay/ngọt gắt như: chanh, mứt, ớt…
– Các loại đồ uống có gas…
4.3 Những lưu ý quan trọng cho người bị chứng khó nuốt
– Ăn uống khoa học để vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa không ảnh hưởng tới sức khỏe: thức nên nên chế biến mềm hơn
– Đồ ăn nên nhai lâu và cắn thành miếng nhỏ hơn
– Chọn tư thế ngồi với đầu và cổ hợp lý để hạn chế áp lực khi nuốt, đặc biệt người bệnh nên hạn chế gập cổ hay nghiêng đầu khi ăn và đảm bảo lưng thẳng để quá trình nuốt thuận lợi hơn
– Có thể tập luyện để cải thiện chứng khó nuốt, đặc biệt thông qua tăng cường các cơ
– Có thể cung cấp dinh dưỡng thông qua ống dẫn thức ăn trực tiếp vào đường ruột nếu như người bệnh không thể nuốt
– Chứng khó nuốt cũng đòi hỏi người bệnh cần có quy trình chăm sóc dinh dưỡng để giảm tối đa sự khó chịu bà ngăn chặn nhiễm trùng.
– Có thể ngăn chặn cảm giác chán ăn thông qua xây dựng thực đơn với các chuyên gia
– Khi cần hỗ trợ trong vấn đề dinh dưỡng hoặc nuốt khó, người bệnh có thể liên hệ với bác sĩ dinh dưỡng để thực hiện thay đổi chế độ ăn hoặc lộ trình điều trị bệnh.
Tưởng chừng là một vấn đề dễ gặp phải nhưng hội chứng khó nuốt có thể dẫn tới nhiều mối nguy cho sức khỏe của người bệnh, ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt hàng ngày. Do đó, người bệnh không nên chủ quan với sức khỏe của mình mà hãy khám để phát hiện sớm và điều trị từ “gốc rễ” của bệnh.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Nguồn bài viết: Benhvienthucuc.vn
