Dấu hiệu trật khớp ngón tay cái, cách xử trí và phòng ngừa

Trật khớp ngón tay cái là một chấn thương khá phổ biến, thường xảy ra do các hoạt động thể thao, tai nạn sinh hoạt hoặc do các tác động mạnh lên ngón tay cái. Khi bị trật khớp, ngón tay cái sẽ bị lệch khỏi vị trí bình thường, gây đau, sưng và khó cử động. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu, cách xử trí khi bị trật khớp ngón tay cái và cách phòng ngừa hiệu quả.

1. Nguyên nhân gây trật khớp ngón tay cái

1.1 Chấn thương thể thao

Các môn thể thao đòi hỏi sử dụng tay nhiều như bóng rổ, bóng chuyền, bóng đá thường tiềm ẩn nguy cơ gây ra trật khớp ngón tay cái. Khi bóng hoặc người chơi tác động mạnh vào ngón tay cái, khớp có thể bị lệch ra khỏi vị trí ban đầu. Đặc biệt, các môn thể thao tiếp xúc có nguy cơ cao gây chấn thương này do tính chất va chạm mạnh và đột ngột.

1.2 Tai nạn sinh hoạt

Những tai nạn sinh hoạt thường gặp như vấp ngã, đập mạnh vào vật cứng hay va chạm trong khi di chuyển cũng có thể gây ra trật khớp ngón tay cái. Khi ngón tay chịu lực tác động mạnh bất ngờ, nó có thể bị đẩy ra khỏi vị trí khớp thông thường, gây tổn thương.

1.3 Các hoạt động hàng ngày

Các hoạt động đơn giản như nâng vật nặng, kéo cửa mạnh hoặc xoay mở nắp chai sai tư thế có thể dẫn đến trật khớp ngón tay cái nếu không thực hiện đúng cách. Điều này thường xảy ra ở những người có thói quen sử dụng ngón tay cái để thực hiện các động tác kéo, đẩy hoặc xoay quá mức.

2. Các triệu chứng của trật khớp ngón tay cái

2.1 Đau

Đau là triệu chứng đầu tiên và dễ nhận thấy nhất khi bị trật khớp ngón tay cái. Cơn đau xuất hiện ngay lập tức sau chấn thương và có thể trở nên dữ dội hơn khi bạn cố gắng cử động ngón tay cái.

2.2 Sưng

Khu vực khớp ngón tay cái sẽ sưng lên nhanh chóng sau khi bị chấn thương. Sưng là phản ứng tự nhiên của cơ thể để bảo vệ vùng bị tổn thương, nhưng cũng khiến khớp trở nên đau hơn và khó cử động.

2.3 Biến dạng

Trật khớp sẽ làm khớp ngón tay cái bị lệch khỏi vị trí ban đầu. Bạn có thể nhìn thấy sự biến dạng rõ ràng của ngón tay, khiến nó trông cong hoặc lệch về một phía.

2.4 Khó cử động

Việc cử động ngón tay cái sẽ trở nên khó khăn hoặc không thể thực hiện được. Mỗi khi cố gắng cử động, bạn có thể cảm thấy đau dữ dội và bị giới hạn trong việc di chuyển ngón tay.

2.5 Tím tái

Trong một số trường hợp, vùng da quanh khớp ngón tay cái có thể bị tím tái do chảy máu hoặc tắc nghẽn lưu thông máu. Điều này làm cho ngón tay có vẻ bầm và mất màu tự nhiên.

3. Sơ cứu khi bị trật khớp ngón tay cái

3.1 Nghỉ ngơi

Ngừng ngay lập tức mọi hoạt động gây ra chấn thương và cố gắng giữ yên ngón tay cái để tránh làm tổn thương nặng thêm. Việc cố gắng di chuyển ngón tay có thể làm tổn thương dây chằng và gân xung quanh khớp, làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.

3.2 Chườm đá

Chườm đá lên khu vực bị trật khớp trong 15-20 phút mỗi lần, mỗi giờ một lần trong 48 giờ đầu tiên. Nhiệt độ lạnh từ đá sẽ giúp làm giảm sưng và tê liệt cơn đau. Tuy nhiên, không nên chườm đá trực tiếp lên da, hãy dùng một khăn mỏng để bọc đá và đặt lên vùng bị tổn thương.

3.3 Băng bó

Sau khi chườm lạnh, bạn có thể sử dụng băng cuốn hoặc nẹp để cố định khớp ngón tay cái trong thời gian chờ gặp bác sĩ. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng khớp bị lệch thêm và giảm áp lực lên khớp.

3.4 Uống thuốc giảm đau

Bạn có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau và viêm. Hãy tuân thủ liều lượng khuyến cáo và không tự ý sử dụng thuốc trong thời gian dài mà không có sự chỉ định của bác sĩ.

3.5 Tìm kiếm sự trợ giúp y tế

Nếu bạn nghi ngờ ngón tay cái bị trật khớp, nên đến bệnh viện hoặc phòng khám để được bác sĩ thăm khám và điều trị. Bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, tránh các biến chứng nghiêm trọng.

4. Điều trị trật khớp ngón tay cái

Khi bạn đến cơ sở y tế, các phương pháp điều trị sau sẽ được áp dụng tùy thuộc vào mức độ chấn thương:

4.1 Nắn chỉnh

Trong trường hợp trật khớp đơn giản, bác sĩ sẽ nắn lại khớp ngón tay cái về vị trí ban đầu. Đây là một thủ thuật cần được thực hiện bởi chuyên gia để đảm bảo khớp được đặt lại đúng cách và tránh tổn thương thêm.

4.2 Băng cố định

Sau khi nắn chỉnh, bác sĩ sẽ sử dụng băng hoặc nẹp để cố định khớp ngón tay cái trong một thời gian. Điều này giúp khớp ổn định và tạo điều kiện cho quá trình hồi phục.

4.3 Vật lý trị liệu

Khi khớp đã ổn định, bạn có thể cần thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng của khớp ngón tay cái. Những bài tập này giúp cải thiện khả năng vận động và tăng cường sức mạnh cho các cơ và dây chằng xung quanh khớp.

4.4 Phẫu thuật

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, khi các dây chằng hoặc gân bị rách hoàn toàn, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để sửa chữa các tổn thương và cố định lại khớp. Phẫu thuật thường được xem xét khi các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại kết quả tốt.

5. Phòng ngừa trật khớp ngón tay cái

5.1 Khởi động kỹ trước khi tập luyện

Trước khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc vận động mạnh, hãy đảm bảo bạn đã khởi động đầy đủ để làm ấm cơ bắp và khớp. Khởi động kỹ giúp tăng cường sự linh hoạt và giảm nguy cơ chấn thương.

5.2 Sử dụng dụng cụ bảo hộ

Khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc công việc có nguy cơ cao, hãy đeo găng tay bảo hộ hoặc các dụng cụ hỗ trợ ngón tay. Điều này giúp bảo vệ ngón tay cái khỏi các tác động mạnh.

5.3 Tập luyện đúng cách

Học cách thực hiện các động tác đúng kỹ thuật trong thể thao và công việc hàng ngày là một trong những biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa chấn thương. Nếu cần thiết, hãy tham khảo huấn luyện viên hoặc chuyên gia để đảm bảo bạn thực hiện đúng cách.

Trật khớp ngón tay cái tuy không phải là chấn thương nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được điều trị đúng cách, có thể gây ra những biến chứng về lâu dài, ảnh hưởng đến khả năng cử động và sức khỏe tổng thể của ngón tay. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, xử lý kịp thời và phòng ngừa cẩn thận sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe khớp ngón tay cái hiệu quả.