Tắc ruột là một dạng cấp cứu ngoại khoa rất thường gặp chỉ sau viêm ruột thừa. Có nhiều nguyên nhân gây tắc ruột, các dấu hiệu bệnh và triệu chứng của tắc ruột cũng thay đổi tùy vào nguyên nhân và vị trí phần ruột bị tắc.
Bạn đang đọc: Siêu âm tắc ruột và vai trò trong chẩn đoán bệnh
Do đó, chẩn đoán tắc ruột phải dựa nhiều vào các chẩn đoán hình ảnh và phổ biến hơn cả chính là siêu âm tắc ruột. Vậy siêu âm đóng vai trò gì trong việc chẩn đoán và phát hiện bệnh, hãy cùng tìm hiểu ngay.
1. Không thể chủ quan với tắc ruột
1.1. Tắc ruột là gì?
Hiểu một cách đầy đủ thì hội chứng tắc ruột là tình trạng ruột bị tắc nghẽn cơ năng hoặc cơ học sẽ ngăn cản sự di chuyển bình thường của các sản phẩm tiêu hoá trong ruột, khiến chúng bị tích tụ lại không thể đào thải ra ngoài cơ thể.
Các sản phẩm tiêu hoá có thể là hơi, dịch tiêu hóa, thức ăn trong lòng ruột. Trên lâm sàng, tắc ruột có 2 dạng cơ bản là tắc ruột cơ học và tắc ruột cơ năng.
– Tắc ruột cơ học: Trường hợp này xảy ra do các cản trở mang tính cơ học tại các vị trí từ góc Treitz đến ống hậu môn.
– Tắc ruột cơ năng: Trường hợp này xảy ra do ngừng hoặc mất đi nhu động ruột hay còn gọi là liệt ruột.
Tắc ruột là một dạng cấp cứu ngoại khoa rất phổ biến chỉ sau viêm ruột thừa
1.2. Tắc ruột nguy hiểm như thế nào?
Tắc ruột là một dạng cấp cứu ngoại khoa phổ biến chỉ sau viêm ruột thừa. Bệnh chiếm tỷ lệ khoảng 9-19% trong tổng các cấp cứu liên quan đến ổ bụng và chiếm 0.8-1.2% trong tổng các bệnh ngoại khoa nói chung.
Tắc ruột có thể gây tử vong với tỷ lệ khoảng 3-5%. Nhờ những tiến bộ trong y học, đặc biệt là sự phát triển không ngừng của chuyên ngành phẫu thuật gây mê hồi sức mà tỷ lệ tử vong do tắc ruột đang giảm dần.
2. Lúc nào cần thăm khám khi nghi ngờ tắc ruột?
Về lâm sàng, người bệnh có thể nhận một số triệu chứng tắc ruột thường được biểu hiện ra bên ngoài để có cơ sở chủ động thăm khám khi gặp các dấu hiệu bất thường như sau:
2.1. Đau bụng, chướng bụng
Đây là dấu hiệu tắc ruột được cảnh báo sớm nhất. Các cơn đau có thể theo từng cơn, đau đột ngột hoặc dữ dội rồi giảm dần, sau khoảng 2 – 3 phút lại xuất hiện các cơn đau khác. Ban đầu cơn đau sẽ chỉ khu trú ở một vùng bụng, sau đó lan rộng ra toàn bụng.
2.2. Buồn nôn, nôn liên tục
Đây là triệu chứng tắc ruột rất phổ biến, hầu như người bệnh nào cũng gặp phải, có nhiều người có thể sẽ không bị nôn mà chỉ buồn nôn. Nếu nôn thì có thể kèm theo các cơn đau, người bệnh sẽ nôn ra thức ăn trước rồi sau đó là nôn ra nước mật, dịch tiêu hóa và có thể có cả phân.
2.3. Bí trung tiện, đại tiện
Bí trung tiện, đại tiện chính là dấu hiệu tắc ruột giúp bác sĩ có thể kết luận chính xác tình trạng tắc ruột. Đây là triệu chứng quan trọng có thể chứng tỏ sự tắc nghẽn hoàn toàn các chất trong lòng ruột người bệnh.
Tuy nhiên, dấu hiệu này có thể xảy ra muộn bởi thời gian đầu tắc ruột thì ruột vẫn còn khả năng co bóp đẩy hơi và phân ở phía dưới chỗ tắc ra ngoài, đến khi hơi và các chất ở trên phần bị tắc không thể xuống được nữa thì người bệnh mới có triệu chứng bí trung tiện, đại tiện.
2.4. Bụng căng, gõ vang
Đối với người bệnh bị tắc ruột mà gầy thì thành bụng sẽ mỏng và có thể sờ thấy quai ruột nổi hằn lên thành bụng. Khi chiếu ánh sáng vào thành bụng còn có thể nhìn thấy sóng nhu động ở các quai ruột nổi lên và di chuyển như rắn bò ở bên dưới da bụng.
Tất nhiên, những triệu chứng kể trên không thể đưa ra kết luận chính xác tình trạng bệnh. Đây chỉ là cơ sở cảnh báo người bệnh cần chủ động thăm khám để được can thiệp các phương pháp chẩn đoán tắc ruột mà điển hình là siêu âm.
Tìm hiểu thêm: Cách chữa đau dạ dày chuẩn phác đồ 3 đúng
Mỗi người cần quan tâm đến các triệu chứng bệnh để có kiến thức phòng tránh và phát hiện bệnh kịp thời
3. Vai trò của siêu âm tắc ruột trong chẩn đoán bệnh
Siêu âm trong chẩn đoán tắc ruột cho thấy những hình ảnh đặc trưng phản ánh tình trạng bên trong ống tiêu hoá. Bên cạnh đó, siêu âm tắc ruột còn có thể xác định được chính xác vị trí và nguyên nhân gây bệnh.
Nếu ở giai đoạn đầu, khi các quai ruột chưa bị giãn, siêu âm sẽ giúp phát hiện các bệnh như các khối u, lồng ruột, các ổ áp xe… kết hợp cùng triệu chứng lâm sàng để kết luận được tắc ruột giai đoạn nào.
3.1. Các đặc điểm có thể phát hiện khi siêu âm tắc ruột
– Hình ảnh các quai ruột trong tình trạng giãn to;
– Nhu động ruột tăng sinh ở giai đoạn đầu và sẽ mất hoàn toàn ở giai đoạn sau;
– Xuất hiện dịch bất thường trong ổ bụng;
>>>>>Xem thêm: Cắt polyp đại tràng như thế nào? Khi nào cần thực hiện?
Siêu âm là phương pháp phổ biến đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán tắc ruột
3.2. Những dấu hiệu bất thường khi siêu âm tắc ruột
– Đường kính lòng ruột tăng lên. Ở người bình thường, đường kính lòng ruột non khoảng 3cm, của đại tràng rộng khoảng 5cm;
– Độ dày thành ruột thay đổi bất thường. Độ dày bình thường là khoảng 3mm-5mm. Tắc ruột trong giai đoạn sớm thì độ dày này sẽ giảm đi dưới 3mm, ở giai đoạn muộn độ dày này sẽ tăng trên 5mm do tình trạng viêm phù nề;
– Siêu âm phát hiện nhiều dịch, hơi và cả các chất ẳng âm có trong lòng ruột;
– Nhu động ruột tăng lên từng lúc ở đoạn tắc ruột đặc biệt các chất dịch có trong lòng ruột di chuyển tiến, lùi và xoáy là dấu hiệu giúp phân biệt tắc ruột với liệt ruột;
– Lượng dịch bên trong ổ bụng tăng và tăng nhiều một cách nhanh chóng ở những lần siêu âm liên tiếp;
3.3. Siêu âm ống tiêu hóa phát hiện nguyên nhân tắc ruột
Trong trường hợp sử dụng các mặt cắt thích hợp:, siêu âm còn có thể hỗ trợ tìm ra chính xác nguyên nhân gây tắc ruột. Cụ thể là:
– Tắc tá tràng: Quai tá tràng bị giãn to ở đoạn đi trước động mạch chủ bụng và ở sau động mạch mạc treo tràng trên;
– Tắc hỗng tràng: Các van ruột đồng tâm nhiều;
– Tắc hồi tràng: Mật độ các quai ruột đồng tâm sẽ thưa hơn đoạn hỗng tràng, chiều cao van ruột thấp;
– Tắc đại tràng: Các quai ruột giãn và có nhiều ngấn trên thành ruột.
Như vậy, siêu âm tắc ruột đóng vai trò quan trọng trong việc xác định, chẩn đoán và kết luận bệnh. Với các trường hợp phát hiện những dấu hiệu bất thường, người bệnh cần chủ động thăm khám sớm để có phương án xử lý kịp thời, tránh những rủi ro hoặc thậm chí nguy hiểm tới tính mạng do tắc ruột gây ra.
