Chất chỉ điểm ung thư là gì? Vai trò cụ thể của nó như thế nào? Liệu có giúp phát hiện sớm được ung thư hay không? Đây là những thắc mắc được rất nhiều bạn đọc gửi về hòm thư tư vấn của Bệnh viện Thu Cúc.
Bạn đang đọc: Chất chỉ điểm ung thư là gì?
1. Chất chỉ điểm ung thư là gì?
Chất chỉ điểm ung thư hay còn gọi là tumor marker là những chất do khối u sản sinh ra. Chất chỉ điểm ung thư có thể cung cấp, hỗ trợ cùng với các phương pháp khác trong việc chẩn đoán ung thư, dự báo khả năng tái phát của ung thư sau điều trị. Chẳng hạn ung thư tiền liệt tuyến có thể được tầm soát nhờ vào định lượng nồng độ kháng nguyên đặc hiệu tiền liệt tuyến (tPSA và fPSA) và khám TLT qua trực tràng bàng ngón tay.
Chất chỉ điểm ung thư hay còn gọi là tumor marker là những chất do khối u sản sinh ra.
Chất chỉ điểm ung thư phải có tính đặc hiệu cho tổ chức bị ung thư và chất này được tiết vào máu (hoặc nước tiểu) với nồng độ chỉ đo được sau khi các tế bào sản sinh ra chất này đã chuyển thành các té bào ác tính.
2. Xét nghiệm máu tìm dấu ấn ung thư có thể sử dụng với mục đích
- Tầm soát các bệnh ung thư phổ biến: xét nghiệm miễn dịch PSA được sử dụng trong tầm soát ung thư tuyến tiền liệt, vv…
- Giám sát sau điều trị, phát hiện tái phát: Chẳng hạn như mức AFP tăng lên sau điều trị cho thấy ung thư gan có thể đã tái phát, nếu mức độ giảm cho thấy điều trị có hiệu quả.
- Chẩn đoán của các loại khối u cụ thể, đặc biệt là trong các khối u não nhất định và các trường hợp khác, nơi mà sinh thiết là không thực hiện được.
- Đánh giá tiên lượng bệnh và lên kế hoạch điều trị.
Tìm hiểu thêm: Tổng hợp những bệnh lây qua đường tình dục phổ biến hiện nay
Xét nghiệm miễn dịch PSA được sử dụng trong tầm soát ung thư tuyến tiền liệt
3. Các xét nghiệm miễn dịch chẩn đoán ung thư hay sử dụng
- Alpha fetoprotein (AFP): u tế bào mầm, ung thư biểu mô tế bào gan
- Kháng nguyên CEA: ung thư đại trực tràng, ung thư vú, phổi, dạ dày, tụy, bàng quang, thận, tuyến giáp, đầu và cổ, cổ tử cung, buồng trứng, gan, u lympho, u ác tính
- CA15-3: ung thư vú
- CA27-29: ung thư vú
- CA19-9: chủ yếu là ung thư tuyến tụy, nhưng cũng có thể giúp phát hiện ung thư đại trực tràng và các loại ung thư đường tiêu hóa khác.
- CA-125: chủ yếu là ung thư buồng trứng , nhưng cũng có thể tăng lên trong trường hợp thư nội mạc tử cung, ung thư ống dẫn trứng, ung thư phổi, ung thư vú và ung thư đường tiêu hóa.
- Kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA): phát hiện tuyến tiền liệt
>>>>>Xem thêm: Tìm hiểu quy trình hàn răng từ A đến Z
Kháng nguyên CA15-3 giúp hỗ trợ chẩn đoán ung thư vú
4. Xét nghiệm miễn dịch tìm dấu ấn ung thư có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố
- Có thể cho kết quả âm tính giả: Nghĩa là những người bị ung thư, ung thư tái phát hay tiến triển nhưng xét nghiệm các dấu ấn này không tăng.
- Kết quả xét nghiệm dương tính giả: tức là người không bị ung thư, nhưng các chỉ số này lại tăng.
Những chất chỉ điểm ung thư trên không đặc hiệu do có nhiều tình trạng khác cũng làm tăng nồng độ các chất này trong máu như: chỉ số AFP có thể tăng ở phụ nữ có thai hoặc những bệnh nhân viêm gan, xơ gan, gan nhiễm độc. CA 125 có thể tăng ở phụ nữ đang trong tuần nguyệt san hoặc bị các bệnh lý phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng, viêm vùng chậu… Ngược lại, trong nhiều trường hợp bệnh nhân mắc ung thư nhưng các chất chỉ điểm ung thư lại có nồng độ ở trong ngưỡng cho phép. Để kết luận ung thư, cần thực hiện thêm nhiều xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh khác.
Để đăng ký khám tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc, vui lòng liên hệ tổng đài 1900 55 88 92 hoặc hotline 0936 388 288.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
