Bị trào ngược dạ dày nên ăn gì kiêng gì?

Người bị trào ngược dạ dày, bên cạnh điều trị bệnh theo phác đồ của bác sĩ y khoa, việc cải thiện chế độ dinh dưỡng cũng là một yếu tố quan trọng. Vậy người bị trào ngược dạ dày nên ăn gì kiêng gì? Hãy để Thu Cúc TCI bật mí cho bạn.

1. Phát hiện sớm các dấu hiệu trào ngược dạ dày 

1.1 Ợ hơi, ợ nóng, ợ chua

Là hiện tượng bình thường bất kỳ ai cũng có thể gặp phải sau mỗi lần ăn no, ăn nhiều đồ cay nóng hay uống rượu bia. Tuy nhiên, nếu số lần ợ diễn ra thường xuyên và kéo dài thì có thể bạn đã mắc trào ngược dạ dày. 

Ợ hơi xuất phát từ tình trạng ứ đọng thức ăn tại dạ dày, làm sinh khí gây đầy hơi. Khi khí dư tại dạ dày đạt đến mức độ nhất định sẽ được phải phóng thông qua việc ợ.

Mặt khác, ợ nóng và ợ chua thường đi kèm với nhau, xảy ra khi axit dạ dày bị đẩy ngược lên làm tổn thương niêm mạc thực quản, họng, thanh quản. 

Các triệu chứng ợ dễ bắt gặp hơn khi bệnh nhân ăn no, uống nước, lúc đầy bụng, khó tiêu, khi cúi gập người hoặc khi nghỉ ngơi và ngủ vào ban đêm.

2.2 Đau bụng vùng thượng vị

Người bệnh thường cảm thấy đau từ rốn trở lên đến phía dưới xương ức, có khi chạy qua ngực. Điều này được lý giải do axit dạ dày trào ngược lên kích thích vào đầu mút các sợi thần kinh trên bề mặt niêm mạc thực quản. Do đó, đau bụng vùng thượng vị dễ bị nhầm lẫn với các bệnh liên quan đến lồng ngực, tim mạch. 

2.3 Đắng và hôi miệng   

Nếu vị chua người bệnh cảm thấy mỗi lần bị trào ngược dạ dày là do axit trong dịch vị thì đắng miệng là do dịch mật gây ra. Dịch mật màu vàng, có vị đắng, được được sản xuất tại gan và được vận chuyển đến ruột non và tá tràng để làm nhiệm vụ tiêu hóa chất béo và hấp thu các vitamin tan trong dầu. Khi bị trào ngược dạ dày, van môn vị có thể bị mở quá mức khiến dịch mật trào ra và đi ngược lên thực quản cùng axit dịch vị gây đắng miệng. 

Trong khi đó, tình trạng hôi miệng xảy ra phần lớn do vi khuẩn tại dạ dày được đẩy lên thực quản, vòm họng, thậm chí cả miệng trong quá trình trào ngược. Axit dạ dày khi đi ngược lên cũng bào mòn lớp niêm mạc miệng và họng, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh mùi phát triển,  sinh sôi.

2.4 Khó nuốt

Trào ngược thực quản mãn tính có thể gây phù nề, sưng tấy, loét lớp niêm mạc thực quản, thậm chí hình thành các mô sẹo. Bệnh càng nặng, mô sẹo càng nhiều, càng dễ dẫn đến hẹp thực quản, gây khó nuốt, nuốt nghẹn và bị vướng ở cổ.

2.5 Khàn giọng và ho 

Khi dịch vị dạ dày bị trào ngược đến ngã ba hầu họng, có thể tiếp xúc với dây thanh quản gây phù nề, sưng viêm. Dây thanh quản bị tổn thương sẽ khiến người bệnh bị khàn tiếng, đau họng, thậm chí ho nhiều, ho liên tục. 

2. Trào ngược dạ dày có nguy hiểm không?

Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, thậm chí tiềm ẩn khả năng ung thư hóa. Cụ thể:

Loét thực quản: Khi bị axit dạ dày kích thích thường xuyên, lớp niêm mạc thực quản theo thời gian cũng bị ăn mòn tạo thành các ổ loét. Các vết loét có thể gây chảy máu, khiến người bệnh đau đớn, khó nuốt và nuốt nghẹn.

Hẹp thực quản : Các vết loét tại thực quản lâu ngày không được chữa trị có thể bị xơ hóa hình thành các mô sẹo trên thành thực quản, gây hẹp thực quản, khó khăn khi vận chuyển thức ăn từ thực quản xuống dạ dày. 

Barrett thực quản (tiền ung thư thực quản): Là kết quả của sự tổn thương liên lục đến lớp lót thực quản khiến chúng biến đổi thành phần, màu sắc. Các tế bào đã bị biến đổi này có liên quan đến việc tăng nguy cơ tiến triển thành ung thư thực quản dù tỷ lệ tương đối nhỏ. 

Ung thư thực quản: Ở giai đoạn khối u phát triển, người bệnh có thể cảm thấy nuốt đau, khàn tiếng, ho liên tục, đau ngực, sút cân nghiêm trọng. Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh, có thể gây tử vong. 

Bên cạnh đó, người bệnh mắc trào ngược dạ dày cũng có thể bị viêm họng, viêm xoang, viêm phế quản. Một số bị mòn răng, viêm tai, viêm tuyến giáp…

3. Người bệnh mắc trào ngược nên ăn gì, kiêng gì?

3.1 Dinh dưỡng cho người bị trào ngược dạ dày

Bánh mì, bột yến mạch

Đặc trưng bởi đặc tính khô, dễ hút nước nên loại thực phẩm này có khả năng thấm hút dịch vị, làm giảm lượng axit dư thừa trong dạ dày. Đồng thời, dinh dưỡng có trong bánh mì cũng góp phần tăng sức đề kháng chung, giảm triệu chứng đau dạ dày. 

Đỗ, đậu

Đậu tương, đậu xanh, đậu đỏ, đậu Hà Lan… có hàm lượng chất xơ cao, cùng với các amino axit cần thiết cho mọi người, bao gồm cả người bị bệnh trào ngược. Tuy nhiên, bạn chỉ nên ăn một lượng vừa đủ vì những thực phẩm này có thể gây đầy hơi. Ngâm các loại đậu qua đêm để làm mềm trước khi chế biến là một cách để hạn chế tình trạng này. 

Đạm dễ tiêu

Các loại thịt lạc là nguồn đạm dễ tiêu tiêu biểu bởi chứa ít chất béo trong khi có lượng protein rất lớn. Loại thịt này không chỉ dễ tiêu hóa mà còn góp phần trung hòa axit, hạn chế chứng bệnh trào ngược dạ dày. 

Sữa chua

Sữa chua vốn là loại thực phẩm nổi tiếng có khả năng cải thiện hàng loạt các vấn đề đường tiêu hóa. Nguồn lợi khuẩn phong phú trong sữa chua giúp làm giảm đáng kể các triệu chứng của trào ngược dạ dày như đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi, ợ nóng…. Bên cạnh đó, cũng làm  tăng sức đề kháng đường ruột. Hệ miễn dịch theo đó cũng hoạt động tích cực hơn.  

Nghệ & mật ong

Nghệ và mật ong luôn là 2 loại thực phẩm đồng hành trong nhiều bài thuốc chữa các bệnh liên quan đến dạ dày, trong đó có tình trạng trào ngược. Nghệ chứa thành phần curcumin và các chất chống oxy hóa có khả năng chống viêm loét, bảo vệ cơ thể tránh khỏi sự tấn công của các loại men gây gây hại, đồng thời cải thiện hệ tiêu hóa. 

3.2 Những thực phẩm người bị trào ngược dạ dày cần tránh

Thực phẩm chứa nhiều chất béo 

Tiêu thụ nhiều chất béo không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cơ thể nói chung mà còn có tác động rất xấu đối với dạ dày. Các bữa ăn chứa nhiều chất béo độc hại đến từ các thực phẩm chiên rán, bơ, phô mai, thịt xông khói, các loại sốt kem… có thể dễ dẫn đến tình trạng chướng bụng, khó tiêu. Đồng thời làm tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới, gây các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản.  

Các loại đồ uống có tính kích thích

Cà phê, bia rượu, đồ uống có ga…đều là các loại đồ uống có tính kích thích làm tăng tiết axit trong dạ dày, đồng thời có thể gây giãn cơ vòng thực quản dưới. Nguy cơ trào ngược thực quản ở người có thói quen sử dụng đồ uống có caffein, cồn, đồ uống có ga cao hơn đáng kể so với những người không có thói quen này.

Hoa quả có vị chua

Trái cây chứa nhiều vitamin và khoáng chất là thực phẩm tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, các loại trái cây có vị chua như: cam, quýt, bưởi… vốn có các loại axit tự nhiên có thể làm tăng tiết dịch dạ dày. Do đó, người bệnh mắc trào ngược dạ dày nên hạn chế các nhóm trái cây này.

Các loại gia vị

Gia vị luôn là một nét đặc sắc không thể thiếu trong ẩm thực nước ta. Song, đối với người mắc bệnh, cần hạn chế tối đa các loại gia vị như bạc hà, chanh, tỏi, ớt, tiêu… Tính nóng trong các loại gia vị này có thể kích thích niêm mạc thực quản, tăng cảm giác nóng rát tại dạ dày – thực quản. 

Nói tóm lại, người bệnh bị trào ngược dạ dày có thể cải thiện triệu chứng bệnh thông qua việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cũng như một số thói quen trong sinh hoạt. Tuy nhiên, cần lưu ý chế độ ăn chỉ có ý nghĩa hỗ trợ điều trị bệnh. Khi bị trào ngược dạ dày, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị bằng các phương pháp nội – ngoại khoa phù hợp. Tất cả các phương pháp điều trị đều được tiến hành nhằm mục tiêu: Kiểm soát triệu chứng, làm liền các tổn thương (nếu có), đồng thời ngăn chặn nguy cơ biến chứng…