Hiện nay, trào ngược dạ dày đã trở thành nỗi ám ảnh cho nhiều người, đặc biệt là ở độ tuổi trưởng thành, với số lượng người mắc bệnh ngày càng tăng và nhiều biến chứng nguy hiểm kèm theo. Ngoài các triệu chứng phổ biến như ợ chua và buồn nôn, trào ngược dạ dày còn gây ho, một triệu chứng ít người biết đến. Vậy nguyên nhân nào khiến trào ngược dạ dày bị ho?
1. Cơ chế trào ngược dạ dày bị ho
Nhiều người thường cho rằng ho liên quan đến các vấn đề về đường hô hấp, nhưng thực tế, trào ngược dạ dày cũng có thể là nguyên nhân. Để hiểu rõ hơn, trước hết cần biết trào ngược dạ dày là gì.
Trào ngược dạ dày, còn gọi là viêm thực quản trào ngược, là hiện tượng axit từ dạ dày trào lên thực quản, ống tiêu hóa nối giữa miệng và dạ dày.
Có hai cơ chế gây ho: cơ chế thần kinh cơ và cơ chế loại bỏ chất kích thích trong đường hô hấp.
1.1. Cơ chế thần kinh cơ
Theo cơ chế này, khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, nó có thể lan vào phổi, kích thích cơ chế phản xạ ở đường hô hấp dưới. Điều này khiến cơ thể ho để ngăn axit không xâm nhập vào phổi.
1.2. Cơ chế loại bỏ chất kích thích trong đường hô hấp
Ở người bị trào ngược dạ dày, cơ thắt thực quản dưới hoạt động yếu. Khi cơ quan này hoạt động không bình thường, axit từ dạ dày có thể trào lên thực quản và vào mạng lưới đường thở trong phổi. Để loại bỏ chất kích thích, cơ thể phản ứng bằng cách ho.
Ngoài các triệu chứng phổ biến như ợ chua và buồn nôn, trào ngược dạ dày còn gây ho, một triệu chứng ít người biết đến
2. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày gây ho
Nguyên nhân gây trào ngược bị ho có thể là do bệnh lý hoặc không do bệnh lý.
2.1. Nguyên nhân bệnh lý
– Các vấn đề về thực quản: Trào ngược là dấu hiệu của giảm trương lực cơ hoặc các đợt giãn thoáng qua tái đi tái lại, dẫn đến cơ thắt thực quản dưới hoạt động kém hiệu quả.
– Các vấn đề về dạ dày: Tình trạng viêm loét dạ dày cũng khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém, thức ăn bị tiêu hóa chậm, sinh hơi và khí trong dạ dày, kích thích axit và gây trào ngược.
– Béo phì: Cân nặng quá lớn tạo áp lực cho cơ thắt thực quản dưới, giúp trào ngược axit dạ dày xảy ra dễ dàng hơn.
– Yếu tố bẩm sinh: Một số người có cơ thắt thực quản dưới yếu, sa dạ dày, thoát vị cơ hoành, chấn thương tai nạn… cũng có thể là nguyên nhân gây ra trào ngược dạ dày bị ho.
2.2. Nguyên nhân không do bệnh lý
– Stress làm tăng tiết cortisol: Căng thẳng, lo âu kéo dài gây tiết ra cortisol, làm tăng nồng độ acid trong dạ dày và kích thích dịch vị trào ngược lên thực quản.
– Ăn uống không lành mạnh: Ăn nhanh, ăn quá no, vận động mạnh sau khi ăn, sử dụng nhiều rượu bia, thuốc lá làm tổn thương dạ dày, gây trào ngược dạ dày.
– Một số loại thuốc: Một số thuốc điều trị huyết áp có thể gây trào ngược dạ dày.
3. Nhận biết trào ngược dạ dày bị ho
Ho do trào ngược dễ nhầm lẫn với các bệnh về hô hấp, nên cần chú ý đến sức khỏe để nhận biết triệu chứng. Ho do trào ngược dạ dày có đặc điểm khác so với ho thông thường:
– Tính chất ho: Ho có đờm.
– Thời gian ho: Kéo dài trên 8 tuần, thường xảy ra vào ban đêm hoặc sau khi ăn.
– Ho dễ xảy ra khi nằm.
– Không kèm theo triệu chứng hen suyễn hay chảy dịch mũi.
– Phim chụp X-Quang không cho thấy tổn thương phổi.
– Đi kèm các triệu chứng khác: ợ nóng, ợ chua, khàn tiếng, đau vùng thượng vị.
Nguyên nhân gây trào ngược bị ho có thể là do bệnh lý hoặc không do bệnh lý.
4. Biến chứng của tình trạng trào ngược dạ dày bị ho
Nếu không điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
– Ho mãn tính: Các cơn ho kèm đờm kéo dài gây tổn thương cổ họng, dẫn đến khàn giọng, ho mãn tính và thay đổi giọng nói.
– Viêm họng: Axit từ dạ dày trào ngược lên gây viêm thực quản, viêm họng, gây sưng đau, khó nuốt, và loét thực quản ở trường hợp nặng.
– Hội chứng khó thở: Nếu không điều trị sớm, có thể gây sẹo trong thực quản, tăng nguy cơ hẹp thực quản lành tính, gây đau, khó nuốt và khó thở mãn tính.
– Biến chứng nguy hiểm nhất là Barrett thực quản, một dạng thay đổi thành phần và tính chất của niêm mạc thực quản, có thể tiến triển thành ung thư.
– Trào ngược dạ dày cũng gây hôi miệng do thức ăn và axit trào ngược lên thực quản, vòm họng và miệng, nơi trú ngụ của nhiều loại vi khuẩn.
5. Phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày bị ho
5.1. Khám lâm sàng chẩn đoán trào ngược dạ dày bị ho
Đánh giá triệu chứng: Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về các triệu chứng ho, đau rát họng, cảm giác nóng rát sau xương ức và những khó chịu khác.
Kiểm tra thể chất: Khám họng, miệng và ngực để phát hiện các dấu hiệu viêm nhiễm hoặc bất thường.
5.2. Nội soi tiêu hóa
Nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng: Đây là phương pháp phổ biến nhất và chính xác nhất để chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày. Bác sĩ sử dụng một ống mềm có gắn camera để quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, dạ dày và tá tràng.
Sinh thiết: Nếu cần thiết, bác sĩ có thể lấy mẫu niêm mạc để kiểm tra dưới kính hiển vi nhằm phát hiện các dấu hiệu viêm nhiễm hoặc biến đổi bất thường.
5.3. Đo pH thực quản 24 giờ chẩn đoán trào ngược dạ dày bị ho
Một ống nhỏ được đưa vào thực quản qua mũi để đo mức độ acid trong thực quản trong 24 giờ. Kết quả giúp xác định tần suất và mức độ nghiêm trọng của trào ngược acid.
5.4. Đo áp lực thực quản HRM
Phương pháp này đo lường áp lực và sự phối hợp của các cơ trong thực quản khi nuốt. Điều này giúp đánh giá chức năng của cơ thắt thực quản dưới và phát hiện các rối loạn vận động thực quản.
5.5. Chụp X-quang thực quản – dạ dày – tá tràng có uống thuốc cản quang
Bệnh nhân uống một dung dịch có chất cản quang để bác sĩ có thể nhìn thấy hình ảnh của thực quản, dạ dày và tá tràng trên phim X-quang. Phương pháp này giúp phát hiện các bất thường về cấu trúc và chức năng của thực quản.
6. Khi bị trào ngược dạ dày gây ho nên làm gì?
6.1. Phương pháp không dùng thuốc
Chế độ ăn uống hợp lý
– Hạn chế ăn đồ ăn cay nóng, đồ chua, dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn.
– Tránh các đồ uống chứa chất kích thích như nước uống có ga, cà phê, rượu bia, trà đặc.
– Ưu tiên ăn đồ luộc, hấp, uống nước nhiều lần trong ngày với lượng vừa đủ, ăn chậm, nhai kỹ, chia nhỏ bữa ăn.
Chế độ sinh hoạt hợp lý
– Tránh căng thẳng, lo âu kéo dài, tập thể dục vừa sức, không vận động mạnh hay nằm ngay sau khi ăn.
6.2. Điều trị bằng thuốc
Nếu trào ngược dạ dày kèm ho kéo dài, cần thăm khám để bác sĩ chỉ định thuốc phù hợp, bao gồm:
– Thuốc kháng acid
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
– Thuốc kháng thụ thể H2
– Thuốc trị long đờm, tiêu đờm, giảm ho
Nếu trào ngược dạ dày kèm ho kéo dài, cần thăm khám để bác sĩ chỉ định thuốc phù hợp
Nếu bạn hoặc người thân gặp các triệu chứng như ho kéo dài, khó chịu ở họng hay cảm giác nóng rát sau xương ức, hãy đến các cơ sở y tế để được khám và chẩn đoán chính xác. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Nguồn bài viết: Benhvienthucuc.vn
