Những căn nguyên gây đột quỵ ở người trẻ trở nên đặc thù hơn, chẳng hạn những bệnh lý về di truyền – đặc biệt là những bệnh lý liên quan đến tim mạch.
Vì sao đột quỵ ở người trẻ tuổi ngày càng tăng?
Người trẻ là những người tạo ra giá trị phần lớn cho xã hội. Lối sống ăn uống thiếu khoa học, lười vận động, áp lực công việc khiến tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ ngày càng tăng. 71% những người sau đột quỵ sẽ mất/giảm sức lao động. Tình trạng đột quỵ ở người trẻ xảy ra nhiều và đang trở nên đáng báo động.
Trong chuyên ngành đột quỵ, người trẻ là những người dưới 45 tuổi. So với cộng đồng người bệnh nói chung, người trẻ có những đặc điểm, những căn nguyên gây đột quỵ ở người trẻ trở nên đặc thù hơn, chẳng hạn những bệnh lý về di truyền – đặc biệt là những bệnh lý liên quan đến tim mạch.
Nguyên nhân hay gặp gây đột quỵ ở người trẻ là:
- Tăng huyết áp do lối sống sinh hoạt hàng ngày. Đột quỵ ở người trẻ ngày càng tăng do stress trong đời sống hàng ngày, chế độ ăn lười vận động.
- Một số căn nguyên do di truyền như bệnh lý tim mạch, bệnh lý dị dạng mạch máu não hình thành tổn thương ngay từ khi còn nhỏ. Đây là những dị dạng xuất phát ngay từ khi bệnh nhân còn nhỏ nhưng trong cuộc sống hàng ngày không có biểu hiện lâm sàng. Bệnh nhân cũng không chụp mạch máu não để phát hiện sớm những dị dạng đó. Khi nhập viện trong tình trạng đột quỵ, lúc này bệnh nhân mới được chụp mạch máu não và phát hiện dị dạng.
Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Với những bệnh nhân đột quỵ, thời gian là vàng. Bệnh nhân cần được phát hiện sớm và đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Vì vậy, Hội đột quỵ thế giới hình thành nên bộ dấu hiệu áp dụng cho cộng đồng có thể biết bệnh nhân đang có dấu hiệu đột quỵ viết tắt là FAST.
F: Face – (mặt) bệnh nhân méo miệng.
A: Arm – tay chân một bị tê bì, yếu tùy theo từng mức độ.
S: Speech – giọng nói. Bệnh nhân nói ngọng, giọng nói bị thay đổi.
T: Time – thời gian. Đây là yếu tố rất quan trọng. Cần phải xác định chính xác thời gian bệnh nhân có dấu hiệu đột quỵ để khi bệnh nhân nhập viện bác sĩ có thể xác định được giờ vàng của bệnh nhân. Từ đó đưa ra chiến lược cấp cứu và điều trị.
Một số bệnh nhân có thể biểu hiện một trong các triệu chứng FAST. Tuy nhiên có thể biểu hiện thoáng qua dưới 24 giờ hoặc bệnh nhân chỉ có biểu hiện trong vòng 1-2 giờ đồng hồ, sau đó trở về bình thường.
Nếu bệnh nhân có cơn thiếu máu não thoáng qua không nhập viện, không thăm khám các yếu tố nguy cơ đột quỵ thì tỷ lệ tái phát và diễn biến thành nguy cơ đột quỵ rất cao. Thậm chí bệnh nhân có thể xuất hiện nhồi máu não nhẹ sau đó nặng dần.
Khuyến cáo bệnh nhân có biểu hiện triệu chứng như thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ nhẹ (sau đó có thể khỏi) nên nhập viện sớm để khảo sát các yếu tố nguy cơ. Từ đó bác sĩ đưa ra các phác đồ điều trị, tránh trường hợp tái phát.
Người trẻ cần làm gì để phòng ngừa đột quỵ?
Dù đột quỵ không phổ biến ở người trẻ tuổi, nhưng việc thực hiện những biện pháp phòng ngừa cơ bản có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh. Dưới đây là một số cách để phòng ngừa đột quỵ ở người trẻ tuổi:
Kiểm soát huyết áp: Huyết áp cao là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến đột quỵ. Đảm bảo bạn kiểm tra huyết áp thường xuyên và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ nếu bạn có huyết áp cao.
Kiểm soát tiểu đường: Nếu bạn mắc tiểu đường, duy trì mức đường huyết ổn định và tuân thủ chế độ ăn uống và điều trị do bác sĩ đề xuất.
Hạn chế tiếp xúc với cồn: Tiêu thụ cồn quá mức có thể tăng nguy cơ đột quỵ. Hạn chế việc uống cồn và tuân thủ hướng dẫn an toàn khi uống cồn.
Bảo vệ tim mạch: Duy trì lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và duy trì cân nặng lành mạnh. Tránh thức ăn có nhiều chất bão hòa và trans fat.
Ngừng hút thuốc lá: Hút thuốc lá không chỉ tăng nguy cơ đột quỵ mà còn tăng nguy cơ nhiều bệnh khác. Hãy ngừng hút thuốc lá nếu bạn đang hút.
Kiểm soát stress: Học cách quản lý căng thẳng bằng cách thực hiện các phương pháp giảm stress như yoga, thiền, tập thể dục, hoặc thư giãn.
Kiểm tra sức khỏe tổng thể: Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn và điều trị kịp thời.
Kiểm soát các tình trạng y tế cơ bản: Nếu bạn có bất kỳ tình trạng y tế nào như tự miễn dịch, bệnh tim mạch hoặc tiểu đường, tuân thủ kế hoạch điều trị và kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Giữ vệ sinh buổi sáng: Các nhiễm trùng trong hệ thống tuần hoàn có thể gây đột quỵ. Hãy giữ vệ sinh cơ thể, răng miệng và các bộ phận khác để tránh nhiễm trùng.
Hạn chế tiếp xúc với tác nhân độc hại: Tránh tiếp xúc với các chất độc hại như thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp và hít thở không khí sạch.
Nhớ rằng, việc duy trì lối sống lành mạnh và tuân thủ các hướng dẫn y tế chính là chìa khóa để phòng ngừa đột quỵ. Hãy thảo luận với bác sĩ để nhận được lời khuyên cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe và tình hình cá nhân của bạn.
