Theo Ths.BSNT Hà Phương Anh, Khoa Miễn dịch – Dị ứng – Khớp, Bệnh viện Nhi Trung ương, cơn hen cấp xảy ra khi trẻ có biểu hiện tăng dần các triệu chứng khó thở, ho, khò khè hoặc nặng ngực và giảm chức năng hô hấp.
Dấu hiệu nhận biết trẻ có cơn hen cấp
Triệu chứng báo hiệu trẻ có cơn hen cấp có thể thay đổi tùy theo từng trường hợp và mức độ nghiêm trọng của cơn hen. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp khi trẻ có cơn hen cấp:
Khó thở: Trẻ có thể bị khó thở và có cảm giác nghẹt thở, nhất là khi thở ra.
Ngực co rút: Trẻ có thể cảm nhận được sự co rút và cảm giác nặng nề trong ngực.
Tiếng rên rỉ khi thở: Có thể nghe thấy tiếng rên rỉ, kêu rít hoặc ù trong ngực khi trẻ thở.
Ho: Trẻ có thể ho mạnh hoặc ho liên tục, đặc biệt vào ban đêm hoặc sáng sớm.
Nhịp thở nhanh: Nhịp thở của trẻ tăng nhanh hơn bình thường trong khi họ cố gắng thở hơn.
Sự căng cơ: Trẻ có thể thấy sự căng cơ trên cổ và giữa xương sườn khi họ cố gắng hít thở.
Mệt mỏi và khó tiếp thu không khí: Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi và khó hít thở, thậm chí không muốn ăn hoặc uống.
Da tái màu: Da của trẻ có thể trở nên tái màu hoặc có vẻ xám xịt do thiếu oxy.
Nếu trẻ có những triệu chứng như trên, đặc biệt là khi triệu chứng xuất hiện mạnh mẽ và đột ngột, đây có thể là dấu hiệu của cơn hen cấp và đòi hỏi điều trị ngay lập tức. Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc nhà chăm sóc y tế để được tư vấn và hỗ trợ. Trong trường hợp trẻ đã từng được chẩn đoán mắc hen, hãy tuân thủ kế hoạch điều trị được chỉ định bởi bác sĩ để kiểm soát cơn hen và tránh cơn hen cấp.
Hướng dẫn cha mẹ cách xử lý cơn hen cấp tại nhà cho trẻ
Ths.BSNT Hà Phương Anh cho biết, trẻ cần mang theo thuốc cắt cơn dạng ống hít bên mình mọi lúc, mọi nơi dù bệnh hen đã được kiểm soát hoàn toàn hay chưa. Khi trẻ xuất hiện cơn hen cấp, đường thở sẽ tăng tình trạng co thắt, phù nề, tăng tiết đàm nhầy, có thể gây giảm oxy trong máu gây nên thiếu máu não và bị ngất, mất ý thức…thậm chí có thể tử vong. Do vậy, cha mẹ cần ngay lập tức cải thiện nhanh nhất tình trạng thiếu oxy và ứ đọng CO2 trong máu, đảm bảo các bộ phận trong cơ thể như: não, tim…hoạt động bình thường và phục hồi tình trạng tắc nghẽn đường thở dưới như sau:
- Đặt trẻ ngồi xuống ở tư thế thoải mái hướng về phía trước là tốt nhất, trấn an trẻ đồng thời hướng dẫn trẻ cách thở sâu và chậm.
- Dùng thuốc cắt cơn hen như Salbutamol. Với trẻ dưới 5 tuổi xịt 2 nhát qua buồng đệm hoặc 2,5mg khí dung. Với trẻ trên 5 tuổi xịt từ 4-10 nhát qua buồng đệm (lưu ý phụ thuộc vào cân nặng của trẻ) hoặc 5mg khí dung. Sau đó đánh giá lại tình trạng của trẻ sau khi dùng thuốc.
- Trong trường hợp cơn hen vẫn không thuyên giảm thì có thể lặp lại thêm 2 lần xịt thuốc nữa cách nhau 20 phút giữa các lần. Cha mẹ cần liên hệ với bác sĩ hoặc đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất khi trẻ có 1 trong các biểu hiện sau:
- Trẻ bị khó thở nặng
- Triệu chứng không giảm ngay khi dùng thuốc cắt cơn dạng hít
- Thời gia thuyên giảm của triệu chứng ngắn đi giữa những lần dùng thuốc cắt cơn.
Cần làm gì để phòng ngừa cơn hen cấp ở trẻ?
Để phòng ngừa cơn hen cấp ở trẻ, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:
-
Quản lý hen bình thường: Điều quan trọng là kiểm soát tốt hen ở trẻ để giảm nguy cơ cơn hen cấp. Hãy tuân thủ đúng kế hoạch điều trị do bác sĩ đề xuất, bao gồm sử dụng thuốc theo đúng liều lượng và thường xuyên thăm khám theo lịch trình.
-
Tránh các tác nhân kích thích: Giảm tiếp xúc với các tác nhân kích thích có thể gây ra cơn hen, như khói thuốc lá, hương liệu mạnh, bụi bẩn, hóa chất hay các chất gây dị ứng.
-
Tránh cảm lạnh: Tránh tiếp xúc với không khí lạnh, đặc biệt là khi trẻ đang có hen hoặc dễ bị hen.
-
Đảm bảo môi trường thoải mái: Tạo môi trường thoải mái và sạch sẽ cho trẻ, hạn chế các tác nhân gây kích ứng như bụi bẩn, tóc chó mèo, ácar, vi khuẩn hay nấm mốc.
-
Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh: Cung cấp cho trẻ một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ viêm phổi.
-
Duy trì vệ sinh tay: Dạy trẻ cách rửa tay thường xuyên để giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn và virus.
-
Tiêm phòng đầy đủ: Đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ theo lịch tiêm phòng y tế, giúp tránh được các bệnh lý có thể gây ra cơn hen cấp.
-
Tập thể dục đều đặn: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể dục nhẹ nhàng và đều đặn để tăng cường sức khỏe hô hấp và hệ miễn dịch.
-
Theo dõi triệu chứng: Lưu ý các triệu chứng của hen ở trẻ, đặc biệt là khi trẻ gặp stress, cảm lạnh hoặc tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.
Ngoài ra, hãy thảo luận với bác sĩ để nhận được hướng dẫn và kế hoạch phòng ngừa cụ thể dành riêng cho trẻ của bạn, tùy theo tình trạng sức khỏe và yếu tố riêng biệt của trẻ.
