Baking soda (sodium bicarbonate, natri bicacbonat hay muối nở) có rất nhiều công dụng khác nhau như làm trắng răng, khử mùi, tẩy rửa vết bẩn, làm dịu nhiệt miệng và thậm chí còn được cho là có một số lợi ích đối với bệnh tiểu đường.
Lợi ích của baking soda đối với bệnh tiểu đường
Mặc dù hiện chưa có nhiều nghiên cứu về tác dụng của baking soda trong điều trị bệnh tiểu đường nhưng nghiên cứu gần đây trên động vật cho thấy baking soda có thể giúp ngăn ngừa bệnh nấm đen (mucormycosis) – một bệnh nhiễm trùng có thể xảy ra ở những người bị nhiễm toan ceton do tiểu đường. (1)
Nhiễm toan ceton là gì?
Nhiễm toan ceton là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh tiểu đường, là tình trạng mà cơ thể tạo ra quá nhiều ceton – một loại axit trong máu.
Nhiễm toan ceton xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin. Khi không có đủ insulin, đường (glucose) trong máu sẽ không thể đi vào tế bào để trở thành năng lượng. Lúc này, cơ thể sẽ phải sử dụng chất béo làm năng lượng.
Quá trình phân hủy chất béo để tạo năng lượng sẽ sản sinh ra ceton. Lượng ceton trong máu quá cao sẽ dẫn đến nhiễm toan ceton.
Các triệu chứng của nhiễm toan ceton thường phát triển nhanh chóng, gồm có:
- Khát nước
- Buồn nôn, nôn mửa
- Đi tiểu liên tục
- Khó thở
- Khô miệng
- Không tỉnh táo
- Mệt mỏi
- Đau bụng
- Đau nhức cơ
- Khô da, miệng
- Đỏ mặt
- Hơi thở có mùi trái cây
- Đau đầu
Có thể phát hiện nhiễm toan ceton bằng cách đo đường huyết và kiểm tra mức ceton bằng que thử nước tiểu tại nhà. Nếu đường huyết ở mức cao hoặc nước tiểu có nồng độ ceton cao hơn bình thường thì phải đến bệnh viện ngay lập tức. Nhiễm toan ceton có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh nấm đen
Bệnh nấm đen (mucormycosis) là một bệnh nhiễm trùng hiếm gặp nhưng có khả năng gây tử vong do một loại nấm mốc có tên là mucormycetes gây ra. Những người có hệ miễn dịch suy yếu có nguy cơ mắc bệnh nấm đen cao nhất. Bệnh này thường xảy ra ở xoang hoặc phổi.
Các triệu chứng của bệnh nấm đen tùy thuộc vào vị trí bị ảnh hưởng, gồm có:
- Đau đầu
- Sưng phù một bên mặt
- Sưng đau một bên mắt
- Mất khứu giác
- Nghẹt mũi hoặc sổ mũi
- Mảng đen xuất hiện trên sống mũi hoặc vòm miệng
- Sốt
- Ho
- Đau ngực
- Khó thở
- Đau bụng
- Buồn nôn và nôn
- Xuất huyết tiêu hóa
- Da phồng rộp, lở loét, vùng da nhiễm nấm chuyển màu đen, đau, nóng ấm, đỏ và sưng tấy quanh vết thương
Những người bị nhiễm toan ceton do tiểu đường có nguy cơ bị bệnh nấm đen cao hơn so với những người không bị nhiễm toan ceton.
Tác dụng của baking soda đối với bệnh nấm đen
Mặc dù baking soda có thể làm tăng độ pH trong máu nhưng nghiên cứu được nhắc đến ở phần đầu lại tập trung vào tác động của baking soda đối với tình trạng nhiễm toan ceton và bệnh nấm đen.
Một nghiên cứu được thực hiện trên chuột vào năm 2016 đã thử nghiệm tác dụng của baking soda trong điều trị bệnh nấm đen. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nhiễm toan ceton có thể góp phần đẩy nhanh tốc độ lây lan bệnh nấm đen. Do đó, sử dụng baking soda và sắt chelate có thể giúp phòng ngừa bệnh. (2)
Cần nghiên cứu thêm trên người để xác nhận tác dụng điều trị bệnh nấm đen của baking soda.
Điều trị bệnh nấm đen
Phương pháp điều trị bước đầu thường là dùng các loại thuốc kháng nấm tiêm tĩnh mạch như amphotericin B. Bệnh nhân cũng có thể phải phẫu thuật cắt bỏ vùng mô bị bệnh để ngăn ngừa nhiễm trùng lây lan.
Nếu hai phương pháp điều trị này thành công, bệnh nhân có thể chuyển từ thuốc tiêm tĩnh mạch sang các loại thuốc đường uống như posaconazole hoặc isavuconazole.
Tóm tắt bài viết
Hiện vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về tác dụng của baking soda đối với người mắc bệnh tiểu đường.
Nghiên cứu gần đây trên động vật cho thấy baking soda có thể giúp ngăn ngừa bệnh nấm đen – một bệnh nhiễm trùng do nấm, chủ yếu xảy ra ở những người bị nhiễm toan ceton do tiểu đường. Tuy nhiên, chưa có đủ bằng chứng chứng minh hiệu quả của phương pháp điều trị bệnh nấm đen bằng baking soda.
Người bị bệnh nấm đen cần được bác sĩ thăm khám và kê thuốc điều trị. Hai phương pháp điều trị chính là dùng thuốc kháng nấm và phẫu thuật. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh nấm đen sẽ ngày càng trở nên nghiêm trọng và có thể gây tử vong. Nhiễm toan ceton cũng là một tình trạng vô cùng nguy hiểm cần được điều trị kịp thời.
