Viêm tụy cấp ở trẻ em là một trong những căn bệnh nguy hiểm, bệnh không có biểu hiện rõ ràng. Nếu phát hiện chậm, không đưa trẻ tới bệnh viện kịp thời, bệnh nhân sẽ phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm, có nguy cơ gây tử vong.
Trẻ bị viêm tụy cấp là do đâu?
Mới đây, một bệnh nhi 11 tuổi nhập viện ở Đà Nẵng cấp cứu trong tình trạng nôn nhiều và đau bụng đột ngột tăng dần. Sau khi khám và làm các kết quả xét nghiệm, CT Scanner cho thấy bệnh nhi bị viêm tụy cấp.
Viêm tụy cấp là tình trạng viêm nhiễm của tụy, một cơ quan nằm ở phần trên bên trái của bụng, gần với dạ dày. Viêm tụy cấp thường xuất hiện đột ngột và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.
Nguyên nhân chính gây ra viêm tụy cấp có thể bao gồm:
-
Sỏi tụy: Sỏi có thể tắc nghẽn ống tụy, gây ra viêm nhiễm do sự tăng áp lực trong tụy.
-
Uống rượu quá mức: Uống nhiều rượu hoặc uống rượu quá nhanh có thể gây tổn thương cho tụy và gây ra viêm tụy cấp.
-
Nhiễm trùng: Một số nhiễm trùng như viêm màng phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu có thể lan tới tụy và gây ra viêm tụy.
-
Tắc ống mật-tụy: Nếu ống mật tắc, chất tiết từ tụy không thể chảy vào dạ dày, dẫn đến tăng áp lực trong tụy và gây viêm nhiễm.
-
Sử dụng một số loại dược phẩm: Một số loại thuốc như thiazide, corticosteroid có thể gây viêm tụy ở một số người.
-
Chấn thương: Các chấn thương bên ngoài, chẳng hạn như tai nạn giao thông, có thể gây ra viêm tụy.
-
Tắc nghẽn ống tụy bởi u bướu: U bướu từ dạ dày hoặc gan có thể tắc nghẽn ống tụy và gây viêm tụy.
-
Tổn thương do phẫu thuật: Một số trường hợp sau phẫu thuật bụng, đặc biệt là sau phẫu thuật liên quan đến dạ dày và tụy, có thể dẫn đến viêm tụy cấp.
-
Không rõ nguyên nhân: Một số trường hợp viêm tụy cấp không có nguyên nhân cụ thể được xác định.
Theo nghiên cứu, khoảng 10-30% tổng số ca bị viêm tụy cấp ở trẻ do mắc bệnh lý về đường mật như bị sỏi túi mật, sỏi nhỏ và cặn bùn đường mật, tắc nghẽn bóng Vater.
Có khoảng 10-50% nguyên nhân viêm tụy cấp xuất phát từ các bệnh lý toàn thân như nhiễm trùng, nhiễm siêu vi, nhiễm độc… Có khoảng 5-25% nguyên nhân viêm tụy cấp ở trẻ em là do sử dụng các loại thuốc như Salicylate, Azathioprine, Valproic acid, Metronidazole,…; Khoảng 10-20% do chấn thương. Có 5-10% do mắc bệnh rối loạn chuyển hoá, có 15-30% vô căn (không tìm được nguyên nhân).
Biểu hiện của viêm tụy cấp ở trẻ
Dấu hiệu lâm sàng để nhận biết viêm tụy ở trẻ là bệnh khởi phát đau bụng xảy ra đột ngột. Thường đau trên rốn, có thể đau thượng vị, 1/4 trên phải, hay đau bụng trái. Tuy nhiên, biểu hiện đau bụng dễ nhầm với các bệnh lý thông thường khác.
Cơn đau bụng dữ dội đạt đến ngưỡng sau 10-20 phút, có thể kéo dài nhiều giờ. Không có tư thế giảm đau, nôn ói, có thể ói máu, sau ói không giảm đau. Do đó, khi trẻ có những triệu chứng trên cần được chẩn đoán điều trị sớm tránh bỏ sót bệnh hoặc điều trị muộn.
Mặc dù viêm tụy là một bệnh lý ít gặp ở trẻ em nên các dấu hiệu bệnh thường bị bỏ qua. Nếu chẩn đoán và xử trí muộn diễn tiến bệnh sẽ phức tạp (mất nước do nôn ói nhiều, hạ huyết áp, bụng chướng, liệt ruột, hạ canxi máu,…), tuyến tụy bị hoại tử và xuất huyết làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ có thể dẫn đến tử vong.
Do vậy, khi bé có triệu chứng nôn ói nhiều, cha mẹ cảm thấy lượng trẻ ói ra nhiều hơn lượng trẻ ăn vào cần sớm đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ khám, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời tránh biến chứng nguy hiểm.
Điều trị và cách đề phòng viêm tụy cấp ở trẻ
Điều trị và cách đề phòng viêm tụy cấp ở trẻ đòi hỏi sự chú ý đặc biệt, vì trẻ nhỏ thường có thể tỏ ra nhạy cảm hơn với các vấn đề sức khỏe. Dưới đây là một số thông tin về điều trị và cách đề phòng viêm tụy cấp ở trẻ:
Điều trị:
Khẩn trương: Nếu có triệu chứng viêm tụy cấp, đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nghỉ ngơi và không ăn uống: Trong giai đoạn đầu khi tụy đang trong tình trạng viêm, trẻ cần được ngưng ăn uống trong một thời gian để giảm tải cho tụy.
Dinh dưỡng và chăm sóc: Sau khi qua giai đoạn cấp, trẻ cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống và dinh dưỡng. Có thể cần điều chỉnh chế độ ăn theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng.
Điều trị căn bệnh gây ra: Nếu nguyên nhân gây viêm tụy cấp là do các vấn đề khác như nhiễm trùng, sỏi tụy, cấp tắc ống mật-tụy, trẻ cần được điều trị tùy theo nguyên nhân cụ thể.
Cách đề phòng:
Kiểm soát chế độ ăn uống: Trẻ cần có một chế độ ăn uống cân đối, giàu dinh dưỡng và ít dầu mỡ. Tránh ăn nhiều thực phẩm có nhiều chất béo và đường.
Tránh các chất kích thích: Trẻ nhỏ nên tránh sử dụng các sản phẩm của chứa chất kích thích, có thể gây hại cho tụy.
Tránh chấn thương: Hạn chế nguy cơ chấn thương bằng cách giảm nguy cơ tai nạn và vận động an toàn.
Chăm sóc sức khỏe tổng thể: Đảm bảo rằng trẻ thường xuyên tập thể dục và có một lối sống lành mạnh, giúp duy trì sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe liên quan đến tụy.
Theo dõi tình trạng sức khỏe: Khi có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tụy hoặc tiêu hóa, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.
Nhớ rằng, việc tuân thủ các hướng dẫn từ bác sĩ và chuyên gia y tế là quan trọng để đảm bảo sức khỏe tốt cho trẻ.
