Vẹo cột sống là một bệnh lý ảnh hưởng đến cột sống, khiến cột sống cong vẹo sang bên (trái hoặc phải), không đối xứng. Vẹo cột sống có thể xảy ra ở cả trẻ em và người trưởng thành, thường là do thoái hóa.
Cách chẩn đoán bệnh vẹo cột sống
Năm 1946, BS. Cobb phát minh ra cách đo độ vẹo cột sống (được gọi là góc Cobb) và được dùng cho đến nay như một trong những cách chẩn đoán bệnh này. Để đo góc Cobb, bác sĩ sẽ xác định xem đốt thần kinh cột sống nào bị vẹo nặng nhất, sau đó bác sĩ sẽ vẽ một đường thẳng song song với đốt sống này. Góc tạo ra giữa hai đường thẳng từ 2 đốt sống bị vẹo nặng nhất là góc Cobb. Góc Cobb trên 10 độ được xem là chẩn đoán vẹo cột sống.
Tùy theo góc độ vẹo và hình thái vẹo của cột sống mà có các chỉ định khác nhau, thường các bác sĩ sẽ đánh giá theo góc Cobb.
- Góc Cobb
- Góc Cobb 20 – 40 độ: Đeo áo nẹp chỉnh hình vẹo cột sống, theo dõi tái khám định kỳ 6 tháng/lần để điều chỉnh lại áo nẹp lưng.
- Góc Cobb > 40 độ: Chỉ định mổ nắn chỉnh vẹo bằng nẹp vít chân cung.
Nguyên nhân và triệu chứng của vẹo cột sống
Vẹo cột sống có thể có nguyên nhân di truyền hoặc xuất phát từ các nguyên nhân khác. Dưới đây là hai loại chính của vẹo cột sống:
Thứ nhất là vẹo cột sống cấu trúc (Structural scoliosis): Đây là loại vẹo cột sống có nguyên nhân cụ thể và có thể do các vấn đề như:
- Vẹo cột sống di truyền: Một số trường hợp vẹo cột sống có nguyên nhân di truyền từ gia đình.
- Vẹo cột sống do bất thường trong phát triển xương: Vẹo cột sống có thể xuất phát từ bất thường trong quá trình phát triển xương, chẳng hạn như xương tay hoặc xương chân không cân đối.
- Vẹo cột sống do chấn thương hoặc bệnh lý: Các chấn thương hoặc bệnh lý như tổn thương tủy sống, bướu xương, viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp thoái hóa cột sống có thể gây ra vẹo cột sống cấu trúc.
Thứ hai là vẹo cột sống không cấu trúc (Non-structural scoliosis): Đây là loại vẹo cột sống tạm thời và có thể được điều chỉnh. Thường xảy ra do các yếu tố khác như sự chênh lệch chiều cao của chân, bất thường trong cơ hoặc cơ quan trong cơ thể. Khi loại bỏ yếu tố gây ra vẹo, cột sống có thể trở lại vị trí bình thường.
Triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của vẹo cột sống có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ cong của cột sống. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của vẹo cột sống:
- Không đối xứng trong cột sống: Cột sống có dạng cong không đối xứng, tạo ra hình dạng không bình thường khi nhìn từ phía sau hoặc bên trong.
-
Vai và lưng không đối xứng: Vẹo cột sống có thể tạo ra một vai cao hơn hoặc một vai thấp hơn, gây ra sự không đối xứng trong vùng vai và lưng.
-
Khó khăn trong việc đứng thẳng: Người bị vẹo cột sống có thể gặp khó khăn trong việc đứng thẳng hoàn toàn và có xu hướng nghiêng hoặc nghiêng một bên để cân bằng.
-
Đau lưng: Một số người bị vẹo cột sống có thể gặp đau lưng, đặc biệt khi vẹo cột sống đã nghiêm trọng hoặc ảnh hưởng đến các cột sống và dây thần kinh lưng.
Điều trị vẹo cột sống có phải phẫu thuật không?
Đối với bệnh vẹo cột sống, tùy theo mức độ bệnh, bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau, như:
- Giám sát và theo dõi: Trong một số trường hợp vẹo cột sống nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định giám sát và theo dõi sự phát triển của vẹo. X-quang thường xuyên được sử dụng để đánh giá mức độ cong và sự thay đổi của vẹo theo thời gian.
-
Vật lý trị liệu: Đối với những trường hợp vẹo cột sống nhẹ, vật lý trị liệu có thể được sử dụng để cải thiện sự cân bằng cơ và linh hoạt, thông qua các bài tập cụ thể và kỹ thuật giãn cột sống.
-
Đeo đai cột sống: Đối với những trường hợp vẹo cột sống tiến triển nghiêm trọng, việc đeo đai cột sống có thể được đề xuất. Đai cột sống có tác dụng hỗ trợ và kiểm soát sự tiến triển của vẹo.
-
Phẫu thuật: Trong các trường hợp vẹo cột sống nghiêm trọng và tiến triển, phẫu thuật có thể là phương pháp điều trị cuối cùng. Phẫu thuật sẽ nhắm vào việc sửa chữa và cân bằng cột sống, thường thông qua việc gắn cố định với các vít và thanh thép.
Quan trọng nhất, điều trị vẹo cột sống cần được cá nhân hóa và được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng của bạn và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp dựa trên mức độ vẹo và triệu chứng của bạn.
