Vô niệu (anuria) là tình trạng thận không tạo ra nước tiểu. Trong hầu hết các trường hợp, người bệnh bị thiểu niệu (lượng nước tiểu quá ít) trước khi bị vô niệu.
Vô niệu là gì? Điều trị bằng cách nào?
Đi tiểu là cơ chế để cơ thể đào thải chất thải và nước dư thừa. Thận tạo ra từ 1 đến 2 lít nước tiểu mỗi ngày. Khi không đi tiểu, chất thải, nước thừa và chất điện giải sẽ tích tụ trong cơ thể. Việc đi tiểu quá ít hoặc hoặc hoàn toàn không đi tiểu sẽ làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe đang mắc. Điều này thậm chí còn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Nguyên nhân chính gây vô niệu là bệnh thận cấp tính (chức năng thận giảm đột ngột) hoặc bệnh thận mạn tính (chức năng thận giảm từ từ). Vô niệu cũng có thể xảy ra do các bệnh lý khác gây tổn thương thận. Hãy đi khám ngay khi không thể đi tiểu. Điều trị sớm sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Nguyên nhân gây vô niệu
Các nguyên nhân gây vô niệu gồm có:
- Bệnh tiểu đường: Bệnh tiểu đường không được kiểm soát có thể gây nhiễm toan ceton và tình trạng này có thể dẫn đến vô niệu do suy thận cấp.
- Cao huyết áp (tăng huyết áp): Theo thời gian, cao huyết áp không được kiểm soát sẽ làm hỏng các động mạch xung quanh thận và điều này làm suy giảm chức năng thận.
- Suy thận: Đây là tình trạng thận không còn khả năng lọc máu và tạo ra nước tiểu.
- Bệnh thận mạn: Là khi chức năng thận bị suy giảm từ từ.
- Sỏi thận: Những khối rắn hình thành từ tinh thể khoáng chất trong nước tiểu. Sỏi thận có thể có kích thước lớn, gây tắc nghẽn, dẫn đến đau đớn, tiểu khó và thậm chí là không thể đi tiểu.
- U thận: Khối u không chỉ ảnh hưởng đến chức năng của thận mà còn có thể cản trở việc đi tiểu.
Chẩn đoán nguyên nhân gây vô niệu
Để chẩn đoán nguyên nhân gây vô niệu, trước tiên bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng khác như phù nề (do giữ nước), tiểu khó, ít đi tiểu, có máu trong nước tiểu và mệt mỏi.
Sau đó sẽ phải tiến hành các phương pháp chẩn đoán gồm có:
- Sinh thiết: lấy một mẫu mô nhỏ từ thận và kiểm tra xem có dấu hiệu bất thường hay không
- Xét nghiệm máu để đo nồng độ chất thải
- Chụp CT: sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh các cơ quan trong cơ thể. Có thể chỉ chụp CT đường tiết niệu hoặc toàn bộ cơ thể
- Chụp MRI: sử dụng sóng radio và từ trường để tạo ra hình ảnh của thận
- Xạ hình thận: sử dụng y học hạt nhân để đánh giá chức năng thận
- Xét nghiệm nước tiểu
Biến chứng của vô niệu
Nếu không được điều trị, vô niệu có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Vô niệu có thể dẫn đến tổn thương thận vĩnh viễn và tình trạng này có thể gây tử vong. Nguy cơ tổn thương thận vĩnh viễn đặc biệt cao trong những trường hợp vô niệu do suy thận cấp.
Điều trị vô niệu
Việc điều trị tùy thuộc nguyên nhân gây vô niệu.
Người mắc bệnh thận có thể phải lọc máu để loại bỏ nước thừa và chất thải khỏi cơ thể. Trong trường hợp nước tiểu bị ứ lại trong thận do tắc nghẽn thì sẽ phải đặt stent niệu quản để dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Giải pháp điều trị cuối cùng là phẫu thuật ghép thận.
Những người bị cao huyết áp hoặc tiểu đường cần dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ để kiểm soát tình trạng bệnh. Thay đổi thói quen sống, chẳng hạn như điều chỉnh chế độ ăn uống, tập thể dục và hạn chế căng thẳng cũng là những điều cần thiết để hỗ trợ điều trị bệnh. Khi nguyên nhân gốc rễ được kiểm soát, tình trạng vô niệu sẽ cải thiện.
Nếu nguyên nhân gây vô niệu là do sỏi thận hoặc khối u thì sẽ phải điều trị bằng phẫu thuật. Loại bỏ sỏi thận hoặc khối u sẽ giúp nước tiểu chảy qua đường tiết niệu dễ dàng hơn và cải thiện chức năng thận. Trong trường hợp nguyên nhân do ung thư thì các phương pháp điều trị gồm có phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị, tùy theo kích thước khối u và phạm vi lan rộng của tế bào ung thư.
Vô niệu có chữa khỏi được không?
Nhìn chung, điều này phụ thuộc vào:
- nguyên nhân gây vô niệu
- vấn đề được phát hiện sớm hay muộn
- các biến chứng liên quan đến thận
Cần đi khám ngay khi nhận thấy bất kỳ sự thay đổi nào về tần suất đi tiểu, lượng nước tiểu cũng như cảm giác khi đi tiểu. Bất kể nguyên nhân gây vô niệu là gì, càng phát hiện sớm thì việc điều trị sẽ càng dễ dàng và tiên lượng sẽ càng khả quan.
