Mục đích của xét nghiệm microalbumin niệu là đo nồng độ albumin trong nước tiểu. Xét nghiệm này thường được kết hợp với xét nghiệm creatinin để xác định tỷ lệ albumin – creatinin.
Mục đích của xét nghiệm microalbumin niệu
Xét nghiệm microalbumin niệu là gì?
Xét nghiệm microalbumin niệu được thực hiện trong những trường hợp có dấu hiệu tổn thương thận hoặc bệnh thận. Xét nghiệm này đo lượng albumin trong nước tiểu.
Albumin là một loại protein mà cơ thể sử dụng để phát triển tế bào và sửa chữa mô tổn thương. Albumin thường có trong máu nhưng chỉ có một lượng rất nhỏ trong nước tiểu. Nồng độ albumin trong nước tiểu cao hơn bình thường có thể là dấu hiệu của tổn thương thận.
Thận là cơ quan có nhiệm vụ lọc chất thải ra khỏi máu, điều hòa lượng nước trong cơ thể, đồng thời giữ các chất dinh dưỡng và protein cần thiết cho sức khỏe, chẳng hạn như albumin, ở lại trong cơ thể.
Khi thận hoạt động bình thường, albumin sẽ ở lại trong máu và chỉ có một lượng rất nhỏ đi vào nước tiểu. Nhưng khi bị tổn hại, thận sẽ không thể giữ được albumin trong máu và loại protein này sẽ bắt đầu đi vào nước tiểu. Tình trạng có nhiều albumin trong nước tiểu được gọi là albumin niệu.
Xét nghiệm microalbumin niệu còn được gọi là xét nghiệm tỷ lệ albumin trên creatinine (ACR) hay xét nghiệm albumin trong nước tiểu.
Mục đích của xét nghiệm microalbumin niệu
Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm microalbumin niệu nếu bạn có nguy cơ bị tổn thương thận hoặc có dấu hiệu thận bị tổn thương. Tình trạng tổn thương thận cần được phát hiện càng sớm càng tốt. Điều trị kịp thời sẽ giúp trì hoãn hoặc ngăn ngừa bệnh thận. Hai trong số các nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh thận là bệnh tiểu đường và cao huyết áp. Bác sĩ có thể yêu cầu làm xét nghiệm microalbumin niệu nếu bạn mắc một trong hai bệnh lý này.
Mục đích của xét nghiệm microalbumin niệu là đo nồng độ albumin trong nước tiểu. Xét nghiệm này thường được kết hợp với xét nghiệm creatinin để xác định tỷ lệ albumin – creatinin. Creatinin là một chất thải trong máu mà thận đào thải vào nước tiểu. Khi thận bị tổn thương, nồng độ creatinin trong nước tiểu giảm trong khi nồng độ albumin lại tăng cao.
Tần suất làm xét nghiệm microalbumin niệu tùy thuộc vào việc bạn có mắc bệnh lý nền nào hay không hay bạn có các triệu chứng tổn thương thận hay không. Tổn thương thận giai đoạn đầu thường không có dấu hiệu hay triệu chứng. Tuy nhiên, các triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện khi tính trạng tổn thương trở nên nghiêm trọng. Một trong các triệu chứng phổ biến là nước tiểu có bọt. Ngoài ra, tổn thương thận còn gây sưng phù ở tay, chân, mặt và bụng phình to.
Bệnh tiểu đường
Những người mắc bệnh tiểu đường nên làm xét nghiệm microalbumin niệu định kỳ hàng năm. Lý do là vì lượng đường trong máu cao có thể gây tổn thương thận. Xét nghiệm microalbumin niệu có thể giúp phát hiện vấn đề này.
Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ albumin trong nước tiểu ở mức cao và bạn mắc bệnh tiểu đường thì có thể sẽ phải xét nghiệm lại sau từ 3 – 6 tháng để xác nhận. Sau khi xác nhận tổn thương thận, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị giúp cải thiện hoặc duy trì chức năng thận.
Cao huyết áp
Những người bị cao huyết áp cũng nên sàng lọc tổn thương thận bằng xét nghiệm microalbumin niệu. Cao huyết áp là tình trạng áp lực máu tác động lên thành mạch máu tăng cao. Điều này có thể làm hỏng các mạch máu trong thận, làm giảm chức năng lọc máu của thận và dẫn đến giải phóng albumin vào nước tiểu. Người bệnh nên làm xét nghiệm microalbumin niệu định kỳ.
Chuẩn bị trước xét nghiệm
Xét nghiệm microalbumin niệu là một xét nghiệm nước tiểu đơn giản. Bạn có thể ăn uống bình thường và không cần chuẩn bị gì đặc biệt trước khi xét nghiệm.
Xét nghiệm microalbumin niệu được thực hiện như thế nào?
Có ba loại xét nghiệm microalbumin niệu:
Xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên
Xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên có nghĩa là bạn lấy nước tiểu vào bất cứ thời điểm nào trong ngày. Xét nghiệm microalbumin niệu ngẫu nhiên thường được kết hợp với xét nghiệm creatinin để tăng độ chính xác của kết quả. Bạn sẽ được phát lọ đựng vô trùng và lấy nước tiểu ngay tại cơ sở y tế.
Xét nghiệm nước tiểu 24 giờ
Khác với xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên chỉ cần lấy một mẫu nước tiểu, với xét nghiệm nước tiểu 24 giờ, bạn sẽ phải thu thập toàn bộ nước tiểu trong khoảng thời gian 24 giờ. Bạn sẽ được phát bình chứa lớn và thu thập nước tiểu tại nhà. Mỗi lần lấy nước tiểu đều phải tuân thủ đúng quy tắc để thu được mẫu nước tiểu sạch và bảo quản bình chứa nước tiểu trong ngăn mát tủ lạnh. Sau 24 giờ, hãy nhanh chóng mang mẫu nước tiểu đi nộp.
Xét nghiệm nước tiểu vào thời điểm xác định
Đôi khi, bác sĩ sẽ yêu cầu lấy nước tiểu ngay sau khi thức dậy vào buổi sáng hoặc sau vài tiếng không đi tiểu.
Sau khi phòng xét nghiệm trả kết quả, bác sĩ sẽ giải thích chi tiết về kết quả và các bước cần thực hiện tiếp theo.
Rủi ro của xét nghiệm microalbumin niệu
Xét nghiệm microalbumin niệu chỉ là một xét nghiệm nước tiểu bình thường, hoàn toàn không xâm lấn và rất an toàn.
Ý nghĩa kết quả xét nghiệm
Albumin niệu là tình trạng nước tiểu có nhiều albumin hơn mức bình thường. Nếu nước tiểu chỉ có một lượng nhỏ albumin thì được gọi là albumin niệu vi lượng (microalbuminuria), còn nếu nồng độ albumin ở mức rất cao thì được gọi là albumin niệu đại thể (macroalbuminuria). Kết quả xét nghiệm microalbumin niệu được tính bằng đơn vị mg (lượng protein rò rỉ vào nước tiểu trong 24 giờ). Dưới đây là ý nghĩa kết quả xét nghiệm:
- Lượng protein dưới 30mg là bình thường.
- Lượng protein từ 30 đến 300mg được coi là albumin niệu vi lượng và đó có thể là dấu hiệu của bệnh thận giai đoạn đầu.
- Lượng protein trên 300mg được coi là albumin niệu đại thể và đó có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh thận đã tiến triển nặng.
Một số nguyên nhân tạm thời có thể khiến xét nghiệm microalbumin niệu cho kết quả cao hơn bình thường, chẳng hạn như:
- Máu trong nước tiểu (đái máu)
- Sốt
- Mới tập thể dục cường độ cao trước khi lấy nước tiểu
- Mất nước
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
Một số loại thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ albumin trong nước tiểu, ví dụ như:
- Acetazolamide
- Thuốc kháng sinh, gồm có aminoglycoside, cephalosporin, penicillin, polymyxin b và sulfonamide
- Thuốc kháng nấm, gồm có amphotericin b và griseofulvin
- Lithium – một loại thuốc được sử dụng để điều trị rối loạn lưỡng cực
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, ibuprofen và naproxen
- Penicillamine – một loại thuốc được dùng để điều trị viêm khớp dạng thấp
- Phenazopyridine – một loại thuốc dùng để điều trị đau đường tiết niệu
- Tolbutamide – một loại thuốc dùng để điều trị bệnh tiểu đường
Nếu kết quả xét nghiệm bất thường, bác sĩ có thể sẽ đề nghị xét nghiệm lại để xác nhận. Nếu đúng là thận bị tổn thương, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp dựa trên nguyên nhân cụ thể.
Đo lượng albumin trong nước tiểu giúp phát hiện tổn thương thận. Tổn thương thận có thể dẫn đến bệnh thận hoặc suy thận. Những người bị suy thận thường phải lọc máu. Phát hiện sớm tổn thương thận sẽ giúp làm chậm hoặc ngăn thận bị tổn thương nặng thêm và duy trì chức năng thận, nhờ đó phòng ngừa suy thận.
