Liều lượng vitamin C lớn có thể làm tăng nguy cơ hình thành loại sỏi thận phổ biến nhất, đó là sỏi canxi oxalat.
Những điều cần biết về tác động của vitamin C đến thận
Thận lọc lượng vitamin C thừa ra khỏi cơ thể.
Uống vitamin C liều cao có thể làm tăng nguy cơ bị sỏi thận.
Một số nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung nhiều vitamin C có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư thận nhưng cần phải nghiên cứu thêm.
Vitamin C là một chất dinh dưỡng quan trọng đối với cơ thể. Bổ sung đủ vitamin C mỗi ngày là điều rất cần thiết, đặc biệt là đối với những người bị bệnh thận. Lượng vitamin C bổ sung được lọc bởi thận. Nếu cơ quan này không hoạt động tốt thì nồng độ vitamin C trong máu sẽ tăng cao và có thể gây hại.
Dưới đây là những điều cần biết về mối liên hệ giữa vitamin C và sức khỏe của thận.
Vitamin C là gì?
Vitamin C là một chất dinh dưỡng thiết yếu, có nghĩa là cơ thể chúng ta không thể tự tạo ra mà chỉ có thể được cung cấp từ thực phẩm hoặc viên uống bổ sung.
Vitamin C mang lại một số lợi ích quan trọng đối với sức khỏe, gồm có:
- Tăng cường hệ miễn dịch
- Giúp vết thương mau lành
- Bảo vệ tế bào cơ thể khỏi bị tổn hại do gốc tự do
- Giữ cho mạch máu, da, xương khớp và sụn khỏe mạnh
- Cải thiện sự hấp thụ các chất dinh dưỡng khác, ví dụ như sắt
- Tham gia vào quá trình sản sinh collagen – loại protein chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cơ thể
Sự thiếu hụt vitamin C nghiêm trọng có thể dẫn đến bệnh scorbut (hay scurvy) – một bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến toàn cơ thể.
Rất khó kiểm tra mức vitamin C vì chất dinh dưỡng này có mặt ở khắp cơ thể. Các nhà nghiên cứu thường sử dụng nồng độ vitamin C trong máu để đánh giá ra lượng vitamin trong cơ thể của một người.
Nồng độ vitamin C sẽ tăng nhanh sau khi uống bổ sung hoặc tiêm truyền vào tĩnh mạch.
Nguồn cung cấp vitamin C
Ở đa số mọi người, chế độ ăn uống hàng ngày có thể đáp ứng đủ nhu cầu vitamin C của cơ thể. Vitamin C có trong các loại trái cây và rau củ như:
- Ớt chuông
- Dâu tây
- Quả kiwi
- Các loại quả họ cam quýt
- Ổi
- Bưởi
- Khoai tây
- Cà chua
- Bông cải xanh
Hầu hết người trưởng thành cần từ 75 đến 90 mg vitamin C mỗi ngày. Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú cần thêm 30 mg/ngày và những người hút thuốc sẽ cần nhiều hơn 35 mg.
Đối với những người mà chế độ ăn không cung cấp đủ vitamin C thì có thể phải dùng viên uống bổ sung nhưng nên hỏi ý kiến bác sĩ trước. Tuy nhiên, ở một số người, chẳng hạn như những người bị bệnh thận, việc uống vitamin C có thể làm tăng nguy cơ bị sỏi thận.
Vitamin C và chức năng thận
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị nam giới trưởng thành cần 90 mg vitamin C mỗi ngày và phụ nữ cần 75 mg.
Khi tiêu thụ quá nhiều vitamin C, thận sẽ xử lý lượng dư thừa và giúp cơ thể bài tiết qua nước tiểu.
Lượng vitamin C quá lớn có thể gây ra sự tích tụ oxalat trong cơ thể ở những người bị bệnh thận mãn tính. Do đó, nhu cầu vitamin C của những người có chức năng thận kém hoặc đang phải lọc máu ngoài thận sẽ không giống với người khỏe mạnh.
Quá trình lọc máu ngoài thận có thể làm giảm lượng vitamin C trong cơ thể. Trong một nghiên cứu ở những bệnh nhân phải lọc máu ngoài thận, việc uống bổ sung vitamin C liều thấp (từ 60 đến 100 mg) giúp tăng khả năng hấp thụ sắt cho cơ thể. (1)
Vitamin C và ung thư thận
Vitamin C đóng một vai trò quan trọng đối với nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào thận – loại ung thư thận phổ biến nhất ở người trưởng thành.
Một bản phân tích tổng hợp vào năm 2015 cho thấy những người tiêu thụ nhiều vitamin C có nguy cơ mắc ung thư thận thấp hơn so với những người tiêu thụ ít. (2)
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra lợi ích của việc sử dụng vitamin C liều cao trong điều trị ung thư. Tuy nhiên, vitamin C liều cao không được khuyến khích cho những trường hợp bị ung thư thận vì điều này gây hại nhiều hơn lợi. (3)
Vitamin C và sỏi thận
Liều lượng vitamin C lớn có thể làm tăng nguy cơ hình thành loại sỏi thận phổ biến nhất, đó là sỏi canxi oxalat.
Sỏi thận hình thành khi chất thải tích tụ và tạo thành khối cứng bên trong thận, gây đau đớn và khó đi tiểu.
Theo một nghiên cứu từ năm 2015, vì thận chuyển hóa một phần lượng vitamin C mà chúng ta tiêu thụ thành oxalat, nên nếu có nhiều vitamin C thì sẽ làm tăng nguy cơ sỏi thận canxi oxalate. (4)
Nói chung, lượng vitamin C từ thực phẩm thường không đủ nhiều để gây sỏi thận.
Tuy nhiên, việc dùng viên uống bổ sung vitamin C (chẳng hạn như viên uống axit ascorbic) có thể làm tăng nguy cơ. Một nghiên cứu vào năm 2013 trên 23.355 nam giới cho thấy những người uống nhiều vitamin C có nguy cơ bị sỏi thận cao gấp đôi so với những người không uống. (5)
Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (National Institutes of Health) khuyến cáo người trưởng thành không nên tiêu thụ quá 2.000 mg vitamin C mỗi ngày để tránh hình thành sỏi thận.
Tóm tắt bài viết
Vitamin C là một chất dinh dưỡng quan trọng có trong nhiều loại trái cây và rau củ. Loại vitamin này có nhiều chức năng khác nhau, ví dụ như hỗ trợ chức năng miễn dịch, giúp chữa lành vết thương, tăng cường khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng khác và bảo vệ các tế bào khỏi tác hại của gốc tự do.
Vitamin C còn ảnh hưởng đến sức khỏe của thận. Bổ sung nhiều vitamin C có thể làm giảm nguy cơ ung thư thận. Tuy nhiên, uống vitamin C liều cao lại có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận.
Nếu đang có ý định uống bổ sung vitamin C thì tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về những lợi ích, rủi ro và liều lượng thích hợp.
