Xtandi là một loại thuốc kê đơn được sử dụng để điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Giống như các loại thuốc khác, Xtandi cũng có thể gây ra tác dụng phụ từ nhẹ đến nghiêm trọng.
Tác dụng phụ của Xtandi
Xtandi là gì?
Xtandi (enzalutamide) là một loại thuốc kê đơn được sử dụng để điều trị ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới trưởng thành trong những trường hợp:
- phẫu thuật cắt bỏ khối u hoặc liệu pháp hormone không hiệu quả hoặc
- ung thư tuyến tiền liệt đã di căn sang các bộ phận khác của cơ thể và vẫn đáp ứng với phẫu thuật hoặc thuốc làm giảm mức testosterone
Xtandi chứa hoạt chất enzalutamide, thuộc nhóm thuốc kháng androgen.
Xtandi có dạng viên nang và viên nén dùng qua đường uống. Nếu thuốc an toàn và hiệu quả thì người bệnh sẽ sử dụng thuốc lâu dài.
Giống như các loại thuốc khác, Xtandi cũng có thể gây ra tác dụng phụ từ nhẹ đến nghiêm trọng.
Tác dụng phụ phổ biến
Người bệnh có thể gặp phải nhiều tác dụng phụ trong quá trình điều trị bằng Xtandi.
Một số tác dụng phụ được báo cáo phổ biến của Xtandi trong các nghiên cứu gồm có:
- táo bón
- đau lưng
- đau khớp
- mệt mỏi (thiếu năng lượng)*
- bốc hỏa*
* Để hiểu rõ hơn về các tác dụng phụ này, vui lòng đọc phần “Chi tiết tác dụng phụ” bên dưới.
Trên đây chỉ là một vài tác dụng phụ phổ biến được báo cáo bởi những người dùng Xtandi. Ngoài ra thuốc còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khác.
Tác dụng phụ nhẹ
Một số tác dụng phụ nhẹ đã được báo cáo của Xtandi gồm có:
- Táo bón
- Cứng cơ
- Đau lưng
- Đau khớp
- Khô da
- Đau đầu
- Sụt cân
- Cao huyết áp
- Ngứa
- Mệt mỏi (thiếu năng lượng)*
- Tiêu chảy*
- Bốc hỏa*
* Để hiểu rõ hơn về các tác dụng phụ này, vui lòng đọc phần “Chi tiết tác dụng phụ” bên dưới.
Trong hầu hết các trường hợp, những tác dụng phụ này chỉ là tạm thời và một số có thể được kiểm soát một cách dễ dàng. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc gây khó chịu thì nên báo cho bác sĩ. Người bệnh không được tự ý ngừng sử dụng Xtandi khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ.
Xtandi còn có thể gây ra các tác dụng phụ nhẹ khác ngoài những tác dụng phụ kể trên.
Tác dụng phụ nghiêm trọng
Mặc dù hiếm gặp nhưng Xtandi có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Nếu gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng Xtandi thì cần báo ngay cho bác sĩ. Nếu tác dụng phụ có vẻ nguy hiểm thì hãy gọi cấp cứu hoặc đến ngay bệnh viện.
Một số tác dụng phụ nghiêm trọng đã được báo cáo của Xtandi gồm có:
- Co giật
- Té ngã, có thể dẫn đến gãy xương
- Bệnh tim thiếu máu cục bộ (xảy ra do thiếu máu lưu thông đến cơ tim)
- Hội chứng bệnh não sau có hồi phục (pres)*
- Phản ứng dị ứng nghiêm trọng*
* Để hiểu rõ hơn về các tác dụng phụ này, vui lòng đọc phần “Chi tiết tác dụng phụ” bên dưới.
Câu hỏi thường gặp về tác dụng phụ của Xtandi
Tác dụng phụ của Xtandi hàm lượng 40mg và hàm lượng 80mg có giống nhau không?
Tác dụng phụ của Xtandi hàm lượng 40mg và hàm lượng 80mg là giống nhau. Các tác dụng phụ đã được báo cáo trong các nghiên cứu là của mức liều 160mg uống một lần mỗi ngày. Đây là liều dùng khuyến nghị để điều trị bệnh ung thư tuyến tiền liệt.
Một nghiên cứu vào năm 2021 về enzalutamide (hoạt chất của Xtandi) cho thấy rằng việc bắt đầu từ liều thấp hơn (từ 40 mg đến 120 mg) không làm giảm nguy cơ tác dụng phụ ở những người dùng loại thuốc này để điều trị ung thư tuyến tiền liệt kháng cắt tinh hoàn (ung thư tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển ngay cả khi đã điều trị bằng liệu pháp hormone để làm giảm mức testosterone).
Xtandi có hàm lượng 40mg và 80mg. Bác sĩ có thể kê một mức hàm lượng hoặc kết hợp cả hai mức hàm lượng. Hàm lượng và liều dùng thuốc sẽ tùy thuộc vào tình hình cụ thể của mỗi ca bệnh.
Ngừng Xtandi có gây ra tác dụng phụ không?
Điều này không được báo cáo trong các nghiên cứu về Xtandi. Nguy cơ gặp phải một số tác dụng phụ nhất định khi điều trị bằng Xtandi sẽ tùy thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân như tình trạng sức khỏe tổng thể, các loại thuốc khác mà người bệnh đang dùng… Bác sĩ sẽ trao đổi rõ về các tác dụng phụ có thể xảy ra trước khi bắt đầu quá trình điều trị bằng Xtandi hay bất cứ loại thuốc nào khác.
Người bệnh không được tự ý ngừng dùng Xtandi. Nếu lo lắng về một số tác dụng phụ và muốn ngừng dùng thuốc thì trước hết cần báo với bác sĩ.
Trong một số ít trường hợp, những người dùng thuốc kháng androgen để điều trị ung thư tuyến tiền liệt gặp phải hội chứng cai thuốc kháng androgen sau khi ngừng thuốc. Đây là tình trạng nồng độ kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA)* giảm xuống sau khi ngừng dùng các loại thuốc kháng androgen như Xtandi. Mức PSA cao có thể là một dấu hiệu của bệnh ung thư tuyến tiền liệt.
Một nghiên cứu vào năm 2015 cho thấy một số bệnh nhân đã giảm mức PSA sau khi ngừng sử dụng enzalutamide. Đây là một phản ứng tích cực hiếm khi xảy ra. Các nhà khoa học hiện vẫn chưa lý giải được điều này và vẫn đang tìm hiểu thêm.
* Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (prostate-specific antigen – PSA) là một loại protein do tế bào tuyến tiền liệt tạo ra.
Xtandi có gây ra tác dụng phụ liên quan đến mắt không?
Xtandi hiếm khi gây tác dụng phụ liên quan đến mắt. Tuy nhiên, Xtandi có thể gây ra một tình trạng gọi là hội chứng bệnh não sau có hồi phục (posterior reversible encephalopathy syndrome – PRES). Mặc dù tác dụng phụ này không được báo cáo trong các nghiên cứu lâm sàng về Xtandi nhưng trên thực tế đã có một vài trường hợp bị PRES trong thời gian sử dụng thuốc. PRES là một rối loạn về não nghiêm trọng gây ra các triệu chứng như:
- Suy giảm thị lực
- Mất thị lực
Các triệu chứng nghiêm trọng liên quan đến não, gồm có:
- Co giật
- Lú lẫn
- Đau đầu
Nếu người bệnh đột ngột gặp các vấn đề về mắt khi điều trị bằng Xtandi thì hãy báo ngay cho bác sĩ và đi khám để kiểm tra xem có bị PRES hay không. Nếu đúng là bị PRES thì người bệnh sẽ phải ngừng thuốc.
Dùng Lupron cùng với Xtandi có làm tăng tác dụng phụ không?
Dùng cùng lúc cả Lupron và Xtandi có thể làm tăng tác dụng phụ. Lupron (leuprolide acetate) là một loại liệu pháp hormone có tác dụng làm giảm nồng độ testosterone ở nam giới mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Lupron có một số tác dụng phụ tương tự Xtandi nhưng cũng có một số tác dụng phụ khác.
Dùng cả hai loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ gặp phải một số tác dụng phụ, chẳng hạn như:
- Bốc hỏa
- Mệt mỏi (thiếu năng lượng)
- Đau khớp
- Co giật
Một số tác dụng phụ của riêng Lupron gồm có:
- Thay đổi tâm trạng
- Phản ứng tại vị trí tiêm
- Rối loạn nhịp tim
Nếu người bệnh cần phải điều trị bằng cả Lupron và Xtandi, bác sĩ sẽ trao đổi về các tác dụng phụ có thể xảy ra trong thời gian điều trị.
Xtandi có gây buồn nôn không?
Mặc dù đây không phải là tác dụng phụ phổ biến trong các nghiên cứu về Xtandi nhưng nhiều người đã phản ánh về tình trạng buồn nôn trong quá trình điều trị bằng loại thuốc này. Trong hầu hết các trường hợp, tác dụng phụ này chỉ là tạm thời và sẽ tự hết sau một thời gian dùng thuốc.
Nếu người bệnh cảm thấy buồn nôn nghiêm trọng hoặc buồn nôn kéo dài khi sử dụng Xtandi thì hãy báo cho bác sĩ. Bác sĩ sẽ đưa ra các cách khắc phục tác dụng phụ này hoặc kê một loại thuốc khác thay cho Xtandi.
Chi tiết tác dụng phụ
Mệt mỏi (thiếu năng lượng)
Mệt mỏi là một trong những tác dụng phụ được báo cáo phổ biến nhất trong các nghiên cứu về Xtandi. Mệt mỏi cũng là một triệu chứng thường gặp của bệnh ung thư tuyến tiền liệt– căn bệnh mà Xtandi được sử dụng để điều trị.
Cách khắc phục
Nếu người bệnh bị mệt mỏi, uể oải, thường xuyên buồn ngủ khi điều trị bằng Xtandi thì hãy báo cho bác sĩ. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng mà bác sĩ sẽ đưa ra cách khắc phục phù hợp.
Nếu chỉ bị mệt mỏi nhẹ thì có thể khắc phục bằng cách thay đổi lối sống như:
- Ăn uống cân bằng
- Hạn chế đồ uống có cồn
- Cố gắng tránh căng thẳng
- Ngủ đủ giấc
Nếu đã thử các biện pháp này mà tình trạng uể oải mệt mỏi vẫn kéo dài và ảnh hưởng đến cuộc sống thì có thể bác sĩ sẽ đề nghị ngừng điều trị bằng Xtandi và kê loại thuốc khác.
Tiêu chảy
Xtandi có thể gây tiêu chảy. Đây là một tác dụng phụ phổ biến của thuốc. Tiêu chảy nghiêm trọng có thể dẫn đến mất nước.
Xtandi còn có thể gây ra các tác dụng phụ khác về tiêu hóa, chẳng hạn như táo bón và buồn nôn.
Cách khắc phục
Tiêu chảy nhẹ có thể điều trị bằng các cách sau đây:
- Dùng thuốc trị tiêu chảy không kê đơn, chẳng hạn như loperamid
- Uống nhiều nước để tránh bị mất nước
Nhưng nếu bị tiêu chảy nặng thì hãy báo cho bác sĩ. Bác sĩ sẽ đưa ra biện pháp điều trị thích hợp dựa trên mức độ nghiêm trọng của tình trạng và các triệu chứng. Nếu người bệnh bị tiêu chảy quá nghiêm trọng thì có thể sẽ phải tạm thời ngừng sử dụng Xtandi cho đến khi các triệu chứng được cải thiện.
Bốc hỏa
Xtandi có thể gây bốc hỏa. Đây là một tác dụng phụ phổ biến của Xtandi do loại thuốc này làm giảm mức testosterone trong cơ thể. Các triệu chứng bốc hỏa gồm có cảm giác nóng đột ngột không liên quan đến thời tiết, bắt đầu từ mặt, lan xuống cổ và ngực rồi nóng bừng toàn thân, kèm theo các triệu chứng khác như:
- Tim đập nhanh
- Đổ mồ hôi
- Chóng mặt
- Đau đầu
- Đỏ mặt
Cách khắc phục
Nếu bị bốc hỏa nhẹ, người bệnh có thể khắc phục bằng các cách như:
- Tránh các yếu tố kích hoạt cơn bốc hỏa, chẳng hạn như:
- Đồ ăn cay
- Đồ uống có cồn
- Đồ uống nóng
- Thay đổi lối sống, chẳng hạn như:
- Ăn ít đồ dầu mỡ
- Tập thể dục thường xuyên
- Ngủ đủ giấc
Nếu có các triệu chứng bốc hỏa nghiêm trọng, hãy báo cho bác sĩ để được tư vấn các phương pháp điều trị.
Hội chứng bệnh não sau có hồi phục (PRES)
Xtandi có thể gây ra một rối loạn về não nghiêm trọng gọi là hội chứng bệnh não sau có hồi phục (posterior reversible encephalopathy syndrome – PRES). Tác dụng phụ này không được báo cáo trong các nghiên cứu về Xtandi nhưng trên thực tế đã ghi nhận một vài trường hợp bị PRES trong thời gian điều trị bằng loại thuốc này.
Các triệu chứng của PRES gồm có:
- Thay đổi trạng thái tinh thần
- Mơ hồ, thiếu tỉnh táo
- Suy giảm trí nhớ
- Khó tập trung
- Đau đầu
- Tăng huyết áp
- Giảm hoặc mất thị lực
- Yếu cơ
- Mệt mỏi
- Co giật
Nếu người bệnh gặp các triệu chứng của PRES khi sử dụng Xtandi, chẳng hạn như co giật hoặc đau đầu đột ngột kèm theo suy giảm thị lực, hãy đi khám ngay. Bác sĩ sẽ tiến hành một số biện pháp chẩn đoán để kiểm tra xem người bệnh có bị PRES hay không. Nếu đúng là PRES, người bệnh sẽ phải ngừng điều trị bằng Xtandi và chuyển sang loại thuốc khác.
Phản ứng dị ứng nghiêm trọng
Giống như nhiều loại thuốc khác, Xtandi có thể gây dị ứng ở một số người. Phản ứng dị ứng có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng.
Các triệu chứng của phản ứng dị ứng nhẹ gồm có:
- Phát ban da
- Ngứa ngáy
- Da nóng đỏ
Các triệu chứng của phản ứng dị ứng nghiêm trọng được báo cáo trong các nghiên cứu về Xtandi gồm có:
- Sưng mặt hoặc môi
- Sưng lưỡi hoặc cổ họng, gây khó thở
Nếu người bệnh có các triệu chứng dị ứng khi dùng Xtandi, hãy báo cho bác sĩ. Tùy vào mức độ phản ứng dị ứng mà bác sĩ sẽ quyết định có nên tiếp tục dùng loại thuốc này hay không.
Nếu chỉ bị dị ứng nhẹ thì có thể điều trị bằng thuốc kháng histamin, chẳng hạn như diphenhydramine.
Nhưng nếu có các triệu chứng dị ứng nghiêm trọng, chẳng hạn như sưng phù hoặc khó thở thì phải gọi cấp cứu hoặc đến ngay cơ sở y tế gần nhất. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng và cần được can thiệp điều trị khẩn cấp. Trong những trường hợp Xtandi gây dị ứng nghiêm trọng, bác sĩ sẽ kê một loại thuốc khác.
Cảnh báo về Xtandi
Xtandi có thể không phù hợp với những người đang mắc một số bệnh lý nhất định hoặc có các yếu tố khác ảnh hưởng đến sức khỏe. Người bệnh cần cho bác sĩ biết về bệnh sử cá nhân trước khi bắt đầu sử dụng thuốc. Những người đang có các vấn đề sức khỏe dưới đây có thể sẽ không dùng được Xtandi hoặc phải thận trọng khi sử dụng thuốc:
- Bệnh tim mạch: Xtandi có thể gây bệnh thiếu máu cơ tim. Điều này sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nghiêm trọng như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Nếu người bệnh bị bệnh tim mạch thì cần phải cho bác sĩ biết để bác sĩ kê loại thuốc phù hợp.
- Co giật: Mặc dù không phổ biến nhưng Xtandi có thể gây co giật. Hãy cho bác sĩ nếu người bệnh có tiền sử co giật. Điều này sẽ làm tăng nguy cơ bị co giật khi dùng Xtandi. Do đó, bác sĩ thường không kê Xtandi cho những người có tiền sử co giật. Nếu bị co giật trong thời gian điều trị bằng Xtandi, người bệnh sẽ phải ngừng thuốc.
- Dị ứng: Nếu người bệnh từng bị dị ứng với Xtandi hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc thì bác sĩ sẽ không kê loại thuốc này.
- Té ngã và gãy xương: Xtandi có thể làm tăng nguy cơ té ngã và điều này có thể dẫn đến gãy xương. Hãy cho bác sĩ biết nếu người bệnh từng bị ngã hoặc gãy xương. Người bệnh có thể sẽ phải đo mật độ xương để xem có nên sử dụng Xtandi hay không. Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ kê thuốc ngăn ngừa loãng xương để người bệnh dùng trong thời gian điều trị bằng Xtandi.
Có được uống rượu bia khi dùng Xtandi không?
Chưa rõ liệu Xtandi có tương tác với đồ uống có cồn hay không. Nhưng cả Xtandi và cồn đều được xử lý bởi gan. Vì vậy, uống quá nhiều rượu bia có thể ảnh hưởng đến nồng độ Xtandi trong máu và nồng độ thuốc trong máu cao sẽ làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ.
Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về mức tiêu thụ rượu bia an toàn trong thời gian sử dụng thuốc.
Xtandi có an toàn đối với phụ nữ mang thai và cho con bú không?
Xtandi được phê duyệt sử dụng để điều trị ung thư tuyến tiền liệt – một căn bệnh chỉ xảy ra ở nam giới. Loại thuốc này không dành cho phụ nữ. Chưa rõ Xtandi có an toàn đối với phụ nữ mang thai và đang cho con bú hay không. Hiện chưa có thông tin về tác dụng của Xtandi ở phụ nữ mang thai.
Thuốc này có thể gây hại cho thai nhi. Do đó, nam giới dùng Xtandi nên sử dụng biện pháp tránh thai, chẳng hạn như bao cao su trong suốt quá trình điều trị bằng Xtandi và 3 tháng sau khi ngừng thuốc (đây là khoảng thời gian để cơ thể đào thải toàn bộ thuốc).
