Trong thời gian dùng methotrexate, lượng folate trong cơ thể sẽ giảm xuống mức thấp hơn bình thường. Nguyên nhân là do methotrexate khiến cơ thể loại bỏ nhiều folate qua nước tiểu hơn và điều này dẫn đến tình trạng thiếu folate.
Tại sao nên bổ sung axit folic khi điều trị viêm khớp dạng thấp bằng methotrexate?
Methotrexate là gì?
Methotrexate là một trong những loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp.
Tuy nhiên, methotrexate có thể làm giảm lượng vitamin B9 hay folate – một loại vitamin quan trọng trong cơ thể.
Vì thế nên một trong các tác dụng phụ của methotrexate là thiếu folate và có thể cần uống bổ sung axit folic (dạng tổng hợp của folate) trong thời gian dùng thuốc này.
Folate là gì?
Folate hay vitamin B9 là một trong 8 loại vitamin B, có nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể. Folate giúp cơ thể tạo ra hồng cầu và các tế bào khác. Loại vitamin này còn cần thiết cho sự hình thành và sửa chữa trình tự gen DNA.
Folate có trong nhiều loại thực phẩm khác nhau, ví dụ như:
- Các loại rau, chẳng hạn như rau cải, bông cải xanh, bắp cải và rau diếp
- Đậu bắp
- Măng tây
- Một số loại trái cây, chẳng hạn như chuối, dưa và cam chanh
- Các loại đậu, chẳng hạn như đậu Hà Lan, đậu xanh, đậu lăng, đậu nành và đậu phộng
- Nấm
- Thịt và nội tạng, chẳng hạn như gan và cật
- Cà chua
Mặc dù ăn nhiều thực phẩm tự nhiên là cách tốt nhất để cung cấp folate cho cơ thể nhưng lượng folate trong thực phẩm sẽ không đủ để bù đắp lượng bị mất đi do dùng methotrexate.
Tại sao methotrexate gây thiếu hụt folate?
Methotrexate can thiệp vào cách mà cơ thể xử lý folate.
Trong thời gian dùng methotrexate, lượng folate trong cơ thể sẽ giảm xuống mức thấp hơn bình thường. Nguyên nhân là do methotrexate khiến cơ thể loại bỏ nhiều folate qua nước tiểu hơn và điều này dẫn đến tình trạng thiếu folate.
Một số dấu hiệu, triệu chứng thiếu folate gồm có:
- Thiếu máu hoặc giảm số lượng hồng cầu
- Suy nhược và mệt mỏi
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Đau bụng
- Tiêu chảy
- Vấn đề về gan
- Viêm miệng hay loét miệng
Lúc này, nếu chỉ ăn nhiều thực phẩm giàu folate thì sẽ không đủ để khắc phục vấn đề mà thường sẽ cần uống bổ sung axit folic.
Axit folic là gì?
Axit folic là dạng tổng hợp của folate, được sử dụng trong các sản phẩm viên uống bổ sung. Uống axit folic sẽ giúp bù lại lượng folate mà cơ thể bị mất đi khi dùng thuốc methotrexate và ngăn ngừa hoặc điều trị sự thiếu hụt.
Viên uống axit folic có thể được kê kèm theo methotrexate nhưng nếu bác sĩ không kê thì có thể chủ động hỏi để được tư vấn liều lượng bổ sung phù hợp.
Axit folic có ảnh hưởng đến hiệu quả của methotrexate không?
Uống bổ sung axit folic sẽ không làm giảm hiệu quả điều trị viêm khớp dạng thấp của methotrexate.
Methotrexate giúp giảm triệu chứng sưng đau bằng cách ức chế một số hóa chất gây viêm trong cơ thể. Mặc dù methotrexate cũng ức chế cả folate nhưng cơ chế điều trị viêm khớp dạng thấp của loại thuốc này không liên quan đến sự ức chế folate.
Do đó, việc uống axit folic để bù lượng folate bị mất đi khi dùng methotrexate sẽ giúp làm giảm tác dụng phụ mà không ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị viêm khớp dạng thấp.
Biến chứng khi không điều trị viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn. Bệnh tự miễn là các bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch nhầm lẫn và tấn công chính các mô của cơ thể.
Ở bệnh viêm khớp dạng thấp, hệ miễn dịch tấn công bao hoạt dịch – lớp màng bao quanh khớp, dẫn đến viêm và làm cho bao hoạt dịch dày lên.
Nếu không điều trị, tình trạng bao hoạt dịch dày lên này có thể làm hỏng sụn và xương. Gân và dây chằng – bộ phận rất quan trọng đối với hệ xương khớp – sẽ trở nên suy yếu và bị kéo giãn.
Điều này khiến cho các khớp biến dạng dần theo thời gian và ảnh hưởng đến khả năng đi lại, vận động.
Tình trạng viêm do viêm khớp dạng thấp còn có thể làm hỏng các bộ phận khác của cơ thể như da, mắt, phổi, tim và mạch máu. Điều trị viêm khớp dạng thấp sẽ giúp làm giảm những vấn đề này và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Tóm tắt bài viết
Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp methotrexate có thể gây thiếu hụt folate. Tuy nhiên, có thể ngăn ngừa và khắc phục tác dụng phụ này bằng cách uống bổ sung axit folic.
Điều trị viêm khớp dạng thấp là điều rất quan trọng để cải thiện khả năng vận động và giảm nguy cơ biến chứng. Nếu được kê methotrexate thì nên hỏi bác sĩ về việc uống axit folic để ngăn ngừa tác dụng phụ.
