Tinh dầu tràm trà chứa các thành phần có đặc tính chữa lành nên có thể giúp làm giảm các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát viêm da cơ địa.
Tinh dầu tràm trà (tea tree oil) có thể giúp điều trị viêm da cơ địa
Tinh dầu tràm trà là gì?
Tinh dầu tràm trà (tea tree oil) là loại tinh dầu được chiết xuất từ lá của cây Tràm trà (Melaleuca alternifolia) – một loài cây bản địa của Úc.
Mặc dù tinh dầu tràm trà đã được sử dụng từ cách đây hàng trăm năm nhưng gần đây mới trở nên nổi tiếng. Loại tinh dầu này chủ yếu được biết đến với đặc tính làm lành da.
Chính nhờ có công dụng này nên tinh dầu tràm trà được nhiều người sử dụng để làm giảm các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa hay còn gọi là bệnh chàm, eczema. Khi được sử dụng đúng cách, tinh dầu tràm trà pha loãng có thể là một giải pháp thay thế an toàn và hiệu quả cho các loại thuốc điều trị viêm da cơ địa.
Lợi ích của tinh dầu tràm trà đối với bệnh viêm da cơ địa
Tinh dầu tràm trà chứa các thành phần có đặc tính chữa lành nên có thể giúp làm giảm các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát viêm da cơ địa. Cụ thể, các đặc tính này gồm có:
- Đặc tính chống viêm, giúp làm giảm kích ứng
- Đặc tính chống nấm, giúp giảm ngứa
- Đặc tính kháng vi sinh vật, giúp chống lại các vi sinh vật gây nhiễm trùng
- Đặc tính kháng khuẩn, giúp làm giảm và ngăn nhiễm trùng lây lan
- Đặc tính khử trùng, giúp làm dịu da
- Đặc tính chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào da khỏi gốc tự do
Ngoài điều trị viêm da cơ địa, tinh dầu tràm trà còn có các công dụng khác như:
- Trị gàu
- Giảm vi khuẩn trong miệng và trên da
- Điều trị nấm da chân
- Điều trị vết thương và kích ứng da nhẹ
- Trị mụn trứng cá
Kết quả nghiên cứu về tác dụng trị viêm da cơ địa của tinh dầu tràm trà
Tinh dầu tràm trà được cho là loại tinh dầu gíup điều trị viêm da cơ địa hiệu quả nhất. Đặc tính chữa lành của loại tinh dầu này đã được nghiên cứu trong suốt nhiều năm. Theo Tạp chí Da liễu Quốc tế (the International Journal of Dermatology), tinh dầu tràm trà có đặc tính kháng virus, kháng khuẩn và khả năng chữa lành vết thương. (1)
Các nhà khoa học trong một nghiên cứu được thực hiện trên động vật vào năm 2004 đã nhận thấy rằng kem bôi chứa tinh dầu tràm trà 10% có tác dụng điều trị viêm da cơ địa ở chó. Những con chó được bôi kem chứa tinh dầu tràm trà trong 10 ngày ít bị ngứa hơn so với những con chó được điều trị bằng các loại kem bôi khác. Các triệu chứng bệnh ở những con chó được bôi tinh dầu tràm trà cũng thuyên giảm nhanh hơn.
Theo kết quả của một nghiên cứu vào năm 2011, tinh dầu tràm trà bôi tại chỗ giúp làm giảm các triệu chứng viêm da cơ địa hiệu quả hơn đáng kể so với các loại kem chứa oxit kẽm (zinc oxide) và clobetasone butyrate. (2)
Các bước chuẩn bị
Khi điều trị viêm da cơ địa bằng tinh dầu tràm trà, bạn cần chú ý thực hiện đúng cách để đạt được kết quả tốt nhất. Dưới đây là các bước chuẩn bị.
Chọn loại tinh dầu chất lượng cao
Nếu muốn sử dụng tinh dầu tràm trà để điều trị viêm da cơ địa thì cần phải chọn loại tinh dầu chất lượng cao. Tinh dầu chất lượng cao ít lẫn tạp chất và thường không chứa các thành phần khác. Nên mua tinh dầu hữu cơ (nếu có thể) hoặc 100% nguyên chất và chọn sản phẩm của những hãng sản xuất uy tín.
Mặc dù hầu hết các loại tinh dầu tràm trà trên thị trường đều có nguồn gốc từ cây Tràm trà (Melaleuca alternifolia) của Úc nhưng cũng có những sản phẩm được chiết xuất từ các giống cây khác thuộc họ Tràm. Thành phần trong sản phẩm thường được ghi rõ trên bao bì. Nguồn gốc tinh dầu không phải điều quá quan trọng nhưng sản phẩm phải 100% tinh khiết, có nghĩa là không chứa các thành phần khác.
Một số sản phẩm có ghi nồng độ terpinen trên nhãn. Terpinen là chất khử trùng chính trong tinh dầu tràm trà. Để có được lợi ích tối đa thì nên chọn những sản phẩm có nồng độ terpinen từ 10 đến 40%.
Tinh dầu sau khi mua về cần được bảo quản ở nơi tối và thoáng mát để tránh cho dầu bị hỏng. Tiếp xúc với ánh sáng và không khí sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của tinh dầu tràm trà và làm tăng hiệu lực của tinh dầu, có nghĩa là tinh dầu sẽ có tác động mạnh hơn đến da và làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ. Khi bị oxy hóa, tinh dầu tràm trà có thể gây ra phản ứng dị ứng mạnh hơn.
Pha tinh dầu với dầu nền
Tuyệt đối không được bôi tinh dầu tràm trà trực tiếp lên da khi chưa pha loãng. Khi được sử dụng một mình, tinh dầu tràm trà sẽ gây khô da. Tinh dầu tràm trà chưa pha loãng có hiệu lực mạnh và có thể khiến cho tình trạng viêm da cơ địa trở nên trầm trọng hơn.
Tinh dầu tràm trà và nhiều loại tinh dầu khác cần được pha loãng với dầu nền trước khi thoa lên da. Điều này giúp làm giảm nguy cơ bị kích ứng và viêm. Dưới đây là các loại dầu nền có tác dụng dưỡng ẩm và có thể dùng để pha loãng tinh dầu tràm trà:
- Dầu ô liu
- Dầu dừa
- Dầu hướng dương
- Dầu jojoba
- Dầu hạnh nhân
- Dầu quả bơ
Tỷ lệ pha là 12 giọt dầu nền cho mỗi 1 đến 2 giọt tinh dầu tràm trà.
Thử phản ứng dị ứng
Tinh dầu tràm trà hay bất kỳ loại tinh dầu nào đều có thể gây dị ứng. Vì thế nên cần thực hiện các bước dưới đây để thử phản ứng dị ứng trước khi sử dụng tinh dầu để điều trị viêm da cơ địa:
- Pha loãng tinh dầu với dầu nền.
- Bôi một lượng nhỏ tinh dầu đã pha loãng lên vùng da bên trong cẳng tay và để nguyên trong 24 tiếng.
- Nếu da không có dấu hiệu kích ứng hay dị ứng sau 24 tiếng thì có thể bôi lên những vùng da khác.
Hỗn hợp tinh dầu tràm trà và dầu nền có thể dùng được cho bất kỳ vị trí nào trên cơ thể nhưng không nên bôi gần mắt.
Các cách điều trị viêm da cơ địa bằng tinh dầu tràm trà
Có nhiều cách để điều trị viêm da cơ địa trên bàn tay và da đầu bằng tinh dầu tràm trà. Có thể sử dụng hỗn hợp tinh dầu nguyên chất pha với dầu nền hoặc dùng các sản phẩm có chứa thành phần tinh dầu tràm trà.
Cách sử dụng tinh dầu tràm trà trên bàn tay
Bôi một lượng tinh dầu tràm trà đã pha loãng cỡ đồng xu lên mu bàn tay và thoa đều. Không cần rửa lại mà cứ để tinh dầu thẩm thấu vào da giống như kem dưỡng thông thường.
Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng nước rửa tay, xà phòng và kem dưỡng da tay có chứa tinh dầu tràm trà hàng ngày. Nếu có thể thì nên chọn những sản phẩm có thành phần tự nhiên, không chứa hương liệu, cồn hoặc các thành phần khác có thể gây kích ứng da.
Cách sử dụng tinh dầu tràm trà trên da đầu
Tinh dầu tràm trà còn có thể giúp trị gàu – một triệu chứng thường gặp của viêm da cơ địa ở đầu. Một nghiên cứu vào năm 2002 cho thấy rằng dầu gội đầu chứa 5% tinh dầu tràm trà có tác dụng làm sạch gàu mà không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nào. (3) Ngoài công dụng làm sạch vảy gàu, tinh dầu tràm trà còn có những lợi ích khác đối với da đầu và tóc:
- Làm thông thoáng nang lông
- Nuôi dưỡng chân tóc
- Giảm rụng tóc
Nên chọn loại dầu gội chứa ít nhất 5% tinh dầu tràm trà và có công thức hoàn toàn tự nhiên. Các hóa chất khắc nghiệt có thể gây kích ứng da đầu.
Nếu không tìm mua được dầu gội đầu chứa tinh dầu tràm trà thì bạn có thể tự làm bằng cách thêm tinh dầu tràm trà (chưa pha loãng) vào loại dầu gội đang dùng. Tỷ lệ pha là 2 đến 3 giọt tinh dầu cho một lượng dầu gội cỡ đồng xu. Dầu gội có tác dụng như một loại dầu nền nên không cần phải pha loãng tinh dầu trước.
Dùng dầu gội đã trộn tinh dầu để gội đầu như bình thường. Có thể sử dụng dầu gội pha tinh dầu thường xuyên nhưng nếu da đầu bị kích ứng thì nên sử dụng xen kẽ với dầu gội thường. Còn nếu vẫn bị kích ứng thì phải ngừng pha tinh dầu vào dầu gội.
Lưu ý khi sử dụng tinh dầu tràm trà
Tinh dầu tràm trà là một thành phần an toàn cho da nhưng tinh dầu tràm trà chưa pha loãng có thể gây kích ứng và viêm da nhẹ.
Tuyệt đối không được uống tinh dầu tràm trà. Tinh dầu tràm trà sẽ gây ngộ độc nếu đi vào cơ thể và có thể gây buồn ngủ, lú lẫn, tiêu chảy và phát ban.
Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú cần thận trọng khi sử dụng tinh dầu tràm trà và phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Tinh dầu tràm trà có thể được kết hợp cùng với các phương pháp điều trị khác. Hiện chưa có tài liệu nào cho thấy loại tinh dầu này tương tác với thuốc.
Tinh dầu tràm trà có dùng được cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không?
Cho đến nay, chưa có bất kỳ nghiên cứu nào về tính an toàn và hiệu quả của việc sử dụng tinh dầu tràm trà để điều trị viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa trước khi sử dụng.
Không được dùng tinh dầu tràm trà cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Khi dùng cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên thì cần pha loãng tinh dầu với lượng dầu nền nhiều gấp đôi bình thường, có nghĩa là trộn 1 giọt tinh dầu với 12 giọt dầu nền. Không được bôi hỗn hợp gần miệng và bàn tay của trẻ sơ sinh để tránh trẻ nuốt phải.
Ngoài ra, không nên sử dụng tinh dầu tràm trà cho bé trai chưa đến tuổi dậy thì. Một số nghiên cứu đã cho thấy rằng tinh dầu tràm trà có thể gây nữ hóa tuyến vú ở bé trai chưa dậy thì. Nữ hóa tuyến vú là tình trạng tuyến vú phát triển bất thường và khiến cho ngực to lên.
Tóm tắt bài viết
Tinh dầu tràm trà có đặc tính chữa lành và được cho là loại tinh dầu tốt nhất để điều trị viêm da cơ địa.
Hiệu quả mà loại tinh dầu này mang lại ở mỗi người là không giống nhau. Khi lựa chọn bất kỳ phương pháp điều trị nào, đặc biệt là các phương pháp tự nhiên như tinh dầu tràm trà thì đều phải kiên trì sử dụng đều đặn. Chu kỳ tái tạo của làn da là khoảng 30 ngày nên có thể phải mất ngần ấy thời gian thì da mới có biến chuyển rõ rệt khi dùng tinh dầu tràm trà.
Nên theo dõi các đợt bùng phát bệnh để xác định xem tác nhân kích thích có phải do yếu tố môi trường, chế độ ăn uống hoặc cảm xúc hay không
Khi dùng tinh dầu tràm trà để điều trị viêm da cơ địa, bạn cần chọn sản phẩm chất lượng, pha loãng tinh dầu với dầu nền theo đúng tỷ lệ và thử phản ứng dị ứng trước khi dùng cho vùng da bị bệnh.
Xem thêm:
- Viêm da cơ địa: Bác sĩ trả lời, Hỏi đáp, Hướng dẫn
- Bệnh viêm da cơ địa có khỏi hoàn toàn không?
- Phòng tránh viêm da cơ địa
