Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm nồng độ nước tiểu nếu lượng tiểu quá nhiều hoặc quá ít. Xét nghiệm này giúp xác định các vấn đề về thận.
Xét nghiệm nồng độ nước tiểu cho biết điều gì?
Xét nghiệm nồng độ nước tiểu là gì?
Xét nghiệm nồng độ nước tiểu là một xét nghiệm giúp kiểm tra chức năng của thận. Xét nghiệm này được thực hiện để đánh giá phản ứng của thận với:
- tình trạng thừa nước (cơ thể hấp thụ nhiều nước hơn lượng nước mất đi)
- tình trạng mất nước (lượng nước mất đi nhiều hơn lượng nước hấp thụ)
- hormone chống bài niệu (ADH) – một loại hormone cô đặc nước tiểu
Bạn có thể sẽ phải lặp lại xét nghiệm nhiều lần.
Xét nghiệm nồng độ nước tiểu không xâm lấn và không gây đau đớn. Tất cả những gì bạn cần làm là đi tiểu như bình thường và lấy mẫu nước tiểu giữa dòng.
Mục đích của xét nghiệm nồng độ nước tiểu
Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm nồng độ nước tiểu nếu lượng tiểu quá nhiều hoặc quá ít. Xét nghiệm này giúp xác định các vấn đề về thận.
Một trong những mục đích chính của xét nghiệm nồng độ nước tiểu là để chẩn đoán bệnh đái tháo nhạt trung ương – một căn bệnh có triệu chứng là bài tiết một lượng lớn nước tiểu. Bệnh đái tháo nhạt trung ương có thể xảy ra khi chấn thương vùng đầu ảnh hưởng đến sự giải phóng hormone chống bài niệu (ADH) ở não bộ. ADH thường khiến cho thận giữ lại nhiều nước hơn. Ở người mắc bệnh đái tháo nhạt trung ương, não không giải phóng đủ ADH.
Xét nghiệm nồng độ nước tiểu còn giúp phát hiện:
- mất nước
- suy thận
- suy tim
- các vấn đề về hormone khác
- biến chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu
Xét nghiệm nồng độ nước tiểu được thực hiện như thế nào?
Vì đây là một xét nghiệm nước tiểu nên sẽ phải lấy mẫu nước tiểu.
Chuẩn bị trước xét nghiệm
Bạn sẽ được hướng dẫn cụ thể những gì cần chuẩn bị trước xét nghiệm nhưng thông thường, bạn sẽ phải:
- uống nhiều nước
- dừng uống nước một khoảng thời gian trước khi lấy mẫu nước tiểu
- sử dụng ADH (có thể dùng ở dạng viên uống hoặc thuốc xịt mũi)
Lấy mẫu nước tiểu giữa dòng
Để làm xét nghiệm nồng độ nước tiểu, bạn sẽ phải lấy mẫu nước tiểu giữa dòng để nước tiểu không lẫn vi khuẩn từ da. Bạn sẽ được phát khăn lau sát khuẩn và lọ đựng mẫu nước tiểu.
- Rửa tay kỹ bằng xà phòng trước khi lấy mẫu. Mở nắp lọ và đặt nắp trên bề mặt sạch. Chú ý không chạm tay hay bất cứ thứ gì vào bên trong lọ và bên trong nắp đậy.
- Dùng khăn lau sát khuẩn làm sạch khu vực xung quanh niệu đạo. Đi tiểu một ít vào bồn cầu và sau đo lấy nước tiểu ở giữa dòng cho đến khi lấy đủ lượng nước tiểu cần thiết. Cẩn thận đậy nắp lọ, không chạm tay vào bên trong lọ và nắp.
- Nộp lại mẫu nước tiểu theo hướng dẫn. Mẫu nước tiểu sẽ được chuyển đến phòng xét nghiệm để phân tích.
Ý nghĩa kết quả xét nghiệm
Kỹ thuật viên tại phòng xét nghiệm sẽ kiểm tra nồng độ nước tiểu. Nồng độ nước tiểu cao có nghĩa là có nhiều chất hòa tan trong nước tiểu và ít nước. Các chất hòa tan trong nước tiểu gồm có glucose (đường), muối, protein và các chất khác.
Thông thường, nồng độ nước tiểu được đo bằng tỷ trọng, có nghĩa là tỷ lệ giữa khối lượng riêng của nước tiểu và khối lượng riêng của nước (= 1.000). Khối lượng riêng của nước tiểu thường bằng hoặc cao hơn một chút so với khối lượng riêng của nước (dao động trong khoảng 1.000 đến 1.030). Sau khi có ADH, nước tiểu sẽ có nồng độ cao hơn.
Nồng độ nước tiểu cao hơn bình thường có thể là dấu hiệu của các vấn đề như:
- Mất nước
- Tiêu chảy
- Đổ mồ hôi quá nhiều
- Glucose niệu (có quá nhiều đường trong nước tiểu)
- Suy tim
- Hẹp động mạch thận
- Bài tiết adh không bình thường
- Nôn ói nghiêm trọng
- Uống quá ít nước
Nồng độ nước tiểu thấp có thể là do:
- Uống quá nhiều nước
- Bệnh đái tháo nhạt
- Suy thận
- Viêm thận bể thận
Lặp lại xét nghiệm nhiều lần sẽ giúp bác sĩ xác định xem bệnh đái tháo nhạt là do chấn thương đầu ảnh hưởng đến sự sản xuất ADH (đái tháo nhạt trung ương) hay do thận không đáp ứng với ADH (đái tháo nhạt nguồn gốc do thận).
Rủi ro của xét nghiệm nồng độ nước tiểu
Xét nghiệm nước tiểu hoàn toàn không xâm lấn nên rất an toàn. Tuy nhiên, việc ngừng uống nước một thời gian trước khi lấy mẫu nước tiểu có thể gây khát nước và các triệu chứng mất nước khác. Sau khi làm xét nghiệm xong, hãy uống nhiều nước để bù lại nước cho cơ thể.
