Có 6 loại thuốc ARV. Mỗi loại điều trị cho một giai đoạn khác nhau trong vòng đời của người nhiễm HIV, vì vậy việc kết hợp một số loại thuốc ARV vào một lần điều trị là cách hiệu quả nhất để điều trị HIV. Điều trị này được gọi là liệu pháp kháng retrovirus, hoặc điều trị ART.
Thuốc điều trị HIV cho bà bầu
Thuốc kháng retrovirus là gì và liệu pháp điều trị kháng retrovirus là gì?
Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) được gọi là retrovirus, vì vậy các thuốc được sử dụng để điều trị HIV được gọi là thuốc kháng virut retrovirus (ARV).
HIV tấn công hệ thống miễn dịch của cơ thể và giết chết các tế bào bạch cầu được gọi là tế bào CD4. HIV lây lan khi DNA của virut được đưa vào DNA của CD4 và HIV “đánh cắp” hệ thống của CD4 để sao chép virus. Đây được gọi là chu kỳ sống của HIV.
Thuốc ARV không thể chữa khỏi HIV, nhưng chúng có thể ngăn chặn virut tự tạo bản sao của bản thân hoặc sao chép.
Có 6 loại thuốc ARV. Mỗi loại điều trị cho một giai đoạn khác nhau trong vòng đời của người nhiễm HIV, vì vậy việc kết hợp một số loại thuốc ARV vào một lần điều trị là cách hiệu quả nhất để điều trị HIV. Điều trị này được gọi là liệu pháp kháng retrovirus, hoặc điều trị ART.
ART rất hiệu quả. Nó có thể làm giảm lượng HIV trong cơ thể xuống mức gần như quá nhỏ để phát hiện, giúp bạn khỏe mạnh và sống lâu hơn. Nó cũng có nghĩa là bạn ít có khả năng truyền virut cho bạn tình. Trong thời kỳ mang thai, ART làm giảm nguy cơ lây truyền HIV sang em bé.
Điều trị bằng ART có được khuyến cáo trong thai kỳ không?
Các chuyên gia khuyên dùng ART cho tất cả những người dương tính với HIV. ART làm giảm lượng HIV trong cơ thể (tải lượng virus) và nó đặc biệt có lợi nếu bạn đang mang bầu hoặc dự định có thai.
Nếu lượng virus của bạn thấp, nguy cơ lây truyền HIV sang thai nhi khi mang bầu và sinh đẻ sẽ thấp. Dùng ART có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV sang con xuống 1% hoặc thấp hơn.
Khi bạn đang được điều trị, điều đó có nghĩa là con bạn cũng đang được điều trị. Một số thuốc ART có thể truyền từ bạn vào thai nhi thông qua nhau thai. Những loại thuốc này giúp bảo vệ em bé khỏi bị nhiễm HIV.
Nếu bạn đã dùng ART trước khi có thai, có thể bác sĩ sẽ sửa lại chế độ điều trị ART hoặc liều của bạn. Một số loại thuốc điều trị HIV có thể không an toàn khi sử dụng trong thai kỳ, hoặc cơ thể bạn có thể phản ứng với chúng một cách khác nhau.
Nếu bạn không điều trị ART (vì bạn muốn hoặc vì bạn vừa mới được chẩn đoán nhiễm HIV), bác sĩ có thể khuyên bạn nên bắt đầu ngay.
Dùng thuốc kháng retrovirus khi mang thai có an toàn không?
Nhiều loại thuốc điều trị HIV được xem là an toàn khi dùng trong thai kỳ. Nghiên cứu đang được tiến hành, nhưng có vẻ như không có mối liên hệ rõ ràng nào giữa các loại thuốc điều trị HIV với nguy cơ dị tật bẩm sinh. Có một số lo ngại rằng ART có thể liên quan đến nguy cơ gia tăng các biến chứng thai kỳ, ví dụ như sinh non, nhưng có rất nhiều điều chưa rõ ràng.
Bạn sẽ không được kê bất kỳ loại thuốc nào được biết là sẽ gây nguy hiểm cho thai nhi đang phát triển, nhưng hầu hết các loại thuốc mới hơn đều không có nhiều dữ liệu về tính an toàn của chúng.
Mặt khác, những ảnh hưởng của việc không điều trị HIV cũng được biết đến và Dịch vụ Y tế Công cộng Hoa Kỳ hiện khuyến cáo rằng phụ nữ sẽ được kê thuốc nếu những tác dụng phụ không vượt quá lợi ích đạt được khi sử dụng thuốc. Trong mọi trường hợp, nhà cung cấp dịch vụ nên thông báo cho bạn biết về những rủi ro tiềm ẩn, lợi ích và những điều chưa biết về các lựa chọn điều trị của bạn và cho phép bạn cùng đưa ra quyết định.
Khi đến thăm khám bác sĩ điều trị HIV cho mình, hãy chắc chắn hỏi các vấn đề về thuốc bạn đang dùng. Nói với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào khác mà bạn đang dùng hoặc dự định dùng, bao gồm các chất bổ sung vitamin và thuốc thảo dược – chúng có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của ART như thế nào. Bác sĩ sẽ cho bạn biết về về những nguy cơ và lợi ích tiềm tàng.
Bạn cũng sẽ muốn biết về các tác dụng phụ thông thường. Thường không kéo dài nhưng có thể bao gồm buồn nôn, tiêu chảy, nhức đầu hoặc mệt mỏi. Bác sĩ có thể cho bạn thuốc để giúp kiểm soát những vấn đề này.
Các tác dụng phụ lâu dài có thể bao gồm:
- Loãng xương
- Tích tụ hoặc mất mỡ cơ thể ở những vùng đặc biệt của cơ thể (rối loạn phân bố mỡ)
- Mỡ máu cao (tăng lipide máu)
Với những thông tin này, bạn có thể tham gia vào việc quyết định xem một loại thuốc trị HIV đặc biệt nào phù hợp với mình hay không. Bác sĩ sẽ theo dõi bạn xem có bất kỳ dấu hiệu biến chứng nào trong các cuộc thăm khám hay không. Đừng ngừng ART hoặc thay đổi phác đồ mà không trao đổi với bác sĩ.
Bà bầu sẽ chi trả cho thuốc ART như nào?
Nếu có bảo hiểm y tế, bạn sẽ được bảo hiểm chi trả cho một số loại thuốc điều trị HIV. Nếu bạn không có bảo hiểm y tế hoặc bạn không có khả năng đồng chi trả, bạn có thể được giúp đỡ.
Ngoài ra còn có các chương trình của chính phủ và cộng đồng khác mà bạn có thể hội đủ điều kiện để được trợ giúp. Nhà cung cấp dịch vụ y tế hoặc sở y tế cộng đồng địa phương có thể giúp bạn tìm những chương trình hỗ trợ hiện có.
Sự tuân thủ điều trị ART là thế nào và tại sao nó lại quan trọng đến như vậy?
Tuân thủ có nghĩa là dùng ART đúng theo hướng dẫn của bác sĩ. Thiếu một liều hoặc uống thuốc không đúng thời điểm, có thể nhanh chóng làm tăng tải lượng virus. Điều này có thể làm ảnh hướng nhiều đến sức khoẻ của bạn và của em bé. Tình trạng kháng thuốc cũng có thể phát triển nếu bạn bỏ lỡ liều. Điều này xảy ra khi các loại thuốc bạn đã dùng không còn tác dụng với HIV.
Việc ghi nhớ liệu trình sử dụng ART nghe có vẻ không khó khăn, nhưng thực tế cũng không có gì là bất thường khi bạn phải cố gắng lắm mới nhớ đúng được. Ngay cả khi trước đó bạn thường dùng ART rất chính xác, thì trong khi mang bầu bạn vẫn có thể gặp vấn đề. Buồn nôn trong giai đoạn đầu của thai kỳ có nghĩa là bạn không cảm thấy thích ăn vào những giờ bình thường và mệt mỏi có thể làm lệch lịch trình bình thường của bạn.
Điều quan trọng là bạn thành thật với bác sĩ và cho họ biết nếu bạn không thể thực hiện theo chế độ. Bác sĩ có thể cho bạn một liệu trình điều trị ARV kết hợp dễ dàng hơn hoặc hỗ trợ để giúp bạn luôn đi đúng hướng.
